Μενέλαος Παρλαμάς

Η ζωή των λέξεων

Πριν από χρόνια,ένα εξαιρετικά σπάνιο βιβλίο, είχε φτάσει στα χέρια μας:»Η ζωή των λέξεων» του δασκάλου μας, Μενελάου Παρλαμά.Είχαμε προσπαθήσει, να ξεπεράσουμε τη δυσκολία , να σχολιάσουμε κείμενα,του πασίγνωστου (τότε) ηρακλειώτη φιλολόγου, που έμαθε γράμματα, σε πολλούς συμπολίτες,αλλά και για όλους μας, μόνο με την παρουσία του,ακόμα κι αν δεν πρόσθετε γνώσεις, χάραζε μια γραμμή, σ ενα επίπεδο, ψηλότερο, που αγωνιζόμαστε να φτάσουμε.Η σημασία της συλλογής των κειμένων αυτών, που είναι μια σειρά ανεκδότων, ετυμολογικών, δεν προσδιορίζεται μόνο από το αντικείμενο τους ,αλλά κυρίως από τον τρόπο, με τον οποίο δίδεται η ανάλυση των λέξεων.
Ο φιλόλογος χωρίς να υποχωρεί, η να απομακρύνεται, από την επιστήμη του, εκλαϊκεύει,προσφέρει «εύκολη»γνώση,απλουστεύει χωρίς να απλοποιεί, χαριτολογεί χωρίς να ξεπέφτει.Ο λόγος του αναδεικνύει τις αρετές του δασκάλου, που δεν θέλει να’ναι βλοσυρός και μακρυνός και πληκτικός, «επιστημονικός» και «σοβαρός».
Οι ιστορίες του,είναι αληθινές, με πλοκή, με στόρυ, όπως λένε σήμερα, με εκπλήξεις, με εικόνες οικείες και καθαρές, με πηγαίο και ελκυστικό χιούμορ .Η κομψή κίτρινη και παράδοξη(για τους πολλούς) φιλολογία,φαίνεται μεταμορφωμένη στο βιβλίο του Μ.Π.ντυμένη με ευχάριστα θερμά χρώματα και ελαφρά μακιγιαρισμένη,χαμογελαστή και χαριτωμένη.Οι λέξεις δεν είναι ωραία» άνθη της πέτρας»απολιθώματα, μα πλάσματα που σφύζουν από ζωή και κίνηση.
«Οι λέξεις είναι ψάρια στο νερό
χιλιάδες μαζί κολυμπούν
ή και μόνα τους
με φιγούρες περίπλοκες
ή ολόισια στο στόχο
Κάτι ψάχνουν να βρούν είναι βέβαιο
Αν προλάβουν-
γιατί έχει νόμους σκληρούς
το νερό.
Το μικρότερο ψάρι πάντα κινδυνεύει»
Διαβάζω πάλι τον νέο (τότε, πριν 1/4 αιώνα)
Γιάννη Βαρβέρη, από την συλλογή του » Αναπήρων πολέμου» και αισθάνομαι (πάλι) ανησυχία.Γιαυτό καταφεύγω στον Γιάννη Πατίλη, σ ‘ έναν άλλον της λεγόμενης γενιάς του 70,
«Απ ‘ όλες τις λέξεις που συναντώ
παρακολουθώ τις όμορφες
Τις πιο λεπτές τις πιο σφικτές
τις πιο νέες.
Τις φαντάζομαι γυμνές, κυριολεκτικές.
Δίχως επίθετα και σαχλαμάρες
Τις περιμένω αργά το μεσημέρι
Όταν επιστρέφουν
Ανέμελες και ξεμοναχιασμένες»