Μαντινάδες γάμου : η πιο παλιά συλλογή

Έχουμε δημοσιεύσει μια αρκετά εκτεταμένη συλλογή δίστιχων και μαντινάδων γάμου, που προερχόταν από έρευνα πολλών βιβλίων, αλλα και από μνήμης προφορικών απαγγελιών και τραγουδιών σε αληθινούς γάμους. Θα παρουσιάσουμε μια εκδιαφέρουσα καταγραφή του Παύλου Βλαστού, η συλλογή του εμπεριέχεται στο βιβλίο ο ΓΑΜΟΣ ΕΝ ΚΡΗΤΗ / ΑΘΗΝΑ 1893

ΥΜΕΝΑΙΟΣ

Επήραμε την πέρδικα την πενταπλουμισμένη
κι αφήκαμε τη γειτονιά σαν χώρα κουρσεμένη

-σαν εκκλησι΄αλειτούργητη σαν νερατζα κομμένη

Επήραμε τη ροδαριά κι αφήκαμε τα ρόδα
κι αφήκαμε τη γειτονια σαν κουρσεμενη χώρα

Επήραμε την όμορφη την ωριοπλουμισμένη
κι αφήκαμε τη γειτονιά σαν παραπονεμένη

Έχετε γεια βασιλικοί και βιόλες μυρισμένες
καικοπελιές ανύπαντρες κι εσείς οι παντρεμένες

Έχετε γεια γειτόνισσες κι εσε΄ςι γειτονοπούλες
μικρές μεγάλες χωριανές , φτωχές κι αρχοντοπούλες

ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ

Σήμερο μαύρος ουρανός σήμερο μαύρη μέρα
σήμερ΄αποχωρίζεται μάνα τη θυγατέρα

Ανοίξαν οι εφτά ουρανοί τα δώδεκα ευαγγέλια
κι επήραν το παιδάκι μου από τα δυο μου χέρια

Μισεύγεις θυγατέρα μου και μπλιο δε θα γελάσω
Σαββάτο μπλιο δε θα λουστώ ουδ΄εορτή θ΄αλλάξω

Φεύγεις κι ο ουρανός βροντά κι η γης ούλη ταράσσει
κι ο τόπος όπου κάθουσουν κλαίει κιαναστενάζει

Εμίσεψε το γιασεμί, πάει το κυπαρίσσι
πάει να πιει να δροσιστεί νερό απού τη βρύση

Άχι και να ‘ βγαινα ψηλά, ως βγαίνει το φεγγάρι
να θώρουν το παιδάκι μου όποια μεριά κι αν πάρει

Μισεύγεις παν τα μάθια μου πάει η παρηγοριά μου
παν τα κλειδιά του κόρφου μου κι ο στήλος τση καρδιάς μου

Ήρθ΄ο καιρός που θα διαβεί η κόρη μου στα ξένα
με του κυρού σου τη ευκή τση μάνας που σε γέννα

Κλαίγε τη μάνα κλαίγε τη τη λεμονιά τσ΄αυλής σου
κι εδά θα σου την πάρουνε δεν είναι μπλιο δική σου

απάντηση:
Ασ τσοι κι ας τηνε πέρνουνε ας τσοι κι ας τη χαρούνε
κι απού τα χέρια τση τα δυο πολύ καλό να δούνε

Ω ουρανέ και ήλιε μου, άστρα κι εσύ φεγγάρι
χαρίσετε στη νύφη μας που τη δική σας χάρη

Ήρθενε μάνα κι ο γαμπρός με κόκκινο μουλάρι
για να του δώσεις την ευχή την κόρη σου να πάρει

Νύφη μου κερά νύφη μου πολλή ναν΄η ζωή σου
κι ώστε να στέκει ο Βρύσινας να στέκει το κορμί σου

Ώστε να στέκει ο Βρύσινας με τον Οψηλορείτη
έτσι να στέκει κι ο γαμπρός ομάδι με τη νύφη

Ώστε να στέκει ο Βρύσινας με το Κεφαλοχώρι
έτσι να στέκει κι ο γααμπρός ομάδι με την κόρη

Νύφη μου καλορρίζικη αηδόνα και παγώνα
και πως θα βγάλ’ η μάνα σου οφέτος το χειμώνα

Ώστε να στέκουν τα βουνά η γης κι η γοικουμένη
να ζει η νύφη κι ο γαμπρός και καλοκαρδισμένοι

Νύφη μου πλουσια να γενείς ωσάν την Κονσολίνα
καινα φορείς καθημερνώς τρεις σπούρδες τα τσικίνια

Νύφη μου πλούσια να γενείς και πλούσια να γεράσεις
κι απού τα πλούτη τα πολλά φτωχούς να ξεπεινάσεις

Νύφη μου πλούσια να γενείς καιπλούσια να γεράσεις
κι εις τα νοικοκεράτα σου σκλάβους και σκλάβες να χεις

Νύφη μ΄εκεί που θε να πας σαν παλλικάρι στάσου
να μην κατέχει καθεγείς ήντα χεις στην καρδιά σου

Νύφη μ΄εκεί που θε να πας είναι ξερά τα ξύλα
και με τσοι φρονημάδες σου να βγάλουνε τα φύλλα

Νύφη μου κερά νύφη μου το π΄ρωτο ζυμωτό σου
ζάχαρι ναν΄η ζύμη σου και κάδιο το νερό σου

Νύφη μου κερά νύφη μου ο Θιος να μας τ΄αξώσει
μέσα στην Κόκκινη Μηλιά τσοι Τούρκους να ζυγώξει

Νύφη μου κερά νύφη μου μεταξωτή μου σκέπη
τον άντρα που σου πήραμε τι όμορφα σου πρέπει

Οχτώ παπάδες ψαλουνε κι εννιά καλαναρχούνε
κι εσένα μαυρομάτα μου ήρθανε να ΄βλογούνε

Σηκώσου πετροπέρδικα τίναξε τα φτερά σου
τση μάνας σ΄άφεις τα κλειδιά κι άμε να βρεις δικά σου

Από την πλευρά του γαμπρού:
Δε σας τηνε μαλώνουμε δε σα τηνε χωλιούμε
σαν το σγουρό βασιλικό θα την παρακρατούμε

Από μέρους της νύφης:
Μη την μαλώνεις πεθερά και συ κερά κουνιάδα
γιατι ναι παραπονιαρέ κι αλλάργ΄ από τη μάνα

Απάντηση:
Δεν τη μαλώνει η πεθερά μηδ΄η κερά κουνιάδα
κι η βαγιοκλαδισμένη σας ας βγει στην ευγοράδα

Από του γονέους της νύφης:
Μα δα θα σας τη δώσουμε τη βιόλα την καρνάδα
που βγάνει απού το στόμα τση μέλι και νοστιμάδα

Άνοιξε πόρτα τ΄ουρανού πόρτα του παραδείσου
να κατεβούν οι γιάγγελοι τη νύφη να βλοήσου(ν)

Μ΄αν έχει πράμμα ο γαμπρός έχει κι η νύφη χάρες
νοικοκερά και γνωστική με φρόνησες μεγάλες

Μάλαμα παίρνετ΄άδολο δεν είναι δολωμένο
λαγάριασμα της αρχοντιάς κορμί χαριτωμένο

Σηκώσου νύφη μ΄από του και λύσου με το μόσκο
κι ο νιος που θα συζήσετε σε περιμένει απ΄όξω

Δεν έχομε παράπονον ο Θιος που το κατέχει
κι η πολυπαινεμένη αμς ούλες τσοι χάρες έχει

Από τους συγγενείς του γαμπρού:
Εδά θα σας την πάρουμε την πλιο καλλίτερή σας
που πρόβερνε στην πόρτα σας κι επρέπιζ΄η αυλή σας

Ανοίξετε τα πόρτεγα ανατολή και δύση
νάποδεχθείτε το γαμπρό τ΄όμορφο κυπαρίσσι

Ανοίξετε τ΄αρχοντικό τ΄αρχοντομαθημένο
με ρόδα δάφνες και μερτιές το΄χουνε στολισμένο

Ανοίξετε την πόρτα σας τη σιδεροδεμένη
να δούμενε τη νύφη σας την πολυπαινεμένη

Να δούμενε τη νύφη σας να ιδείτε το γαμπρό μας
κι αν έχετε παράπονο να μας το πείτ΄ ομπρός μας

Ανοίξετε τα πόρτεγα τα πάνω και τα κάτω
ν΄αποδεχθείτε το γαμπρό τον πολυπραγματάτο

Από την αδελφή του γαμπρού:
Σηκώσου κουνιαδάκι μου κι έλα να μας ανοίξεις
κι ήρθεν η (γ)ιώρα του Θεού που θα μας ακλουθήξεις

Σηκώσου κουνιαδάκι μου κόκκινο πορτακάλι
κι ήρθεν η (γ)ιώρα του Θεού να βάλεις το στεφάνι

Σηκώσου πέτρ΄ατίμητη ανθόνερο να ραίνεις
τα ρούχα του γαμπρού φορείς κι ακόμα ήντ΄ ανιμένεις

Σήκω κερά και ρήγισσα κι αρχόντισσα μεγάλη
ν΄αποσεχτείς τη συντροφια οπού ρθενε να σε πάρει

Σηκώσου κερά νύφη μου και κάμε το σταυρό σου
κι ήρθεν η (γ)ιώρα του Θεού να πας στ΄αρχοντικό σου

Σηκωσου νύφη του γαμπρού σιγα σιγά ν΄ανοίξεις
μα΄ρθεν η (γ)ιώρα του Θεού που θα μας ακλουθήξεις