Ι. Σταυράκης, ζωγράφος – ένα αστέρι στο σκότος του Μεγάλου Κάστρου

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

(Με Αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Μάρκου Ε. Μαρινάκη : «Ο Κρητικός ζωγράφος Ιωάννης Σταυράκης 1841-
1909)

‘Οταν έπεσε στα χέρια μας η μονογραφία του εκλεκτού συμπολίτη μας Μάρκου Μαρινάκη, δεν εκτιμήσαμε αμέσως τη σημασία της. Ένας ακόμα ζωγράφος, τίποτα το ασυνήθιστο στην Κρήτη, που ακόμα την στοιχειώνει η παράδοση του 17ου αιώνα. Όμως δεν ήταν έτσι, ένας σημαντικός καλλιτέχνης πρόβαλε από τις ερασιτεχνικές φωτογραφήσεις αρκετων πινάκων του που παρουσίαζε η έκδοση και ήταν αληθινος μετρ, maestro κατα την παλιά ορολογία των τεχνιτών του χρωστήρα, απτός, πειστικός, μας καθήλωσε όταν είδαμε δυο από τα έργα του, που έχει στην κατοχή του ο συγγραφέας.

Το Μεγάλο Κάστρο του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, το έχει περιγράψει με μεγάλη ζωντάνια ο πιο μεγάλος συγγραφέας μας, ο Νίκος Καζαντζάκης, έτσι δεν χρειάζεται παρά να θυμηθουμε λίγο τον «Καπετάν Μιχάλη» για να βρεθούμε στις ρούγες και τις γειτονιές του. Τότε που ένας νέος που σχεδίαζε με εξαιρετικό ταλέντο και παραξένευε τους γύρω του. Ήταν σημαδεμένος από το σεισμό του 1856, όταν 15χρονος ανασύρθηκε από τα επείπια του σπιτιού του μισοπεθαμένος. Το παιδί σώθηκε από τα δόντια του χάρου, μα όταν συνήλθε φάνηκε ότι του είχε μείνει μια αθεράπευτη αναπηριά ήταν κωφάλαλος. Διαβάζοντας το κείμενο του Μάρκου Μαρινάκη μας φάνηκε παράξενη η εκτίμηση αυτή. Ρωτήσαμε τον διαπρεπή καθηγητή Ωτ/γίας Μανόλη Χελιδώνη, αν μια τέτοια καταστροφή, μπορεί να προκαλέσει τραύματα ή ψυχικές διαταραχές που να δημιουργήσουν αυτές τις βλάβες. Εκτιμά ότι είναι πιθανότερο να προέρχονται από το σοκ που σεισμός προκάλεσε και οχι από μια απολύτως σπανιότατη εκδοχή 1: 1 000 000, δυνατή από προσβολή κάποιου κέντρου του εγκεφάλου.

Ο συγραφέας του βιβλίου για τον ζωγράφο, έχει διασταυρώσει τις πληροφορίες για τον τραυματισμό του Ιωάννη Σταυράκη και την φυσιολογική του ζωή πρίν από το 1856. Αυτό προκύπτει και λογικά από τις σπουδές και την σταδιοδρομία του, που δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν αν δεν ήξερε ανάγνωση και γραφή ο ζωγράφος.

Στα στενά της πόλης του, που ξανακτιζόταν με νέες μεθόδους «αντισεισμικές όσο γίνεται δηλαδή με την «ξυλόπυκτη» κατασκευή τους λεγόμενους τσατμάδες, ο νέος ζωγράφος, δεν είχε κανένα μέλλον. Στις άγριες συνθήκες της τουρκικής κατοχής, η ζωγραφική και κάθε άλλη τέχνη ήταν μια πολυτέλεια χωρίς αντίκρισμα. Η οικογένεια όμως του Ιωάννη, είχε σχέση με τα γράμματα, ο πατέρας του Σταύρος Χατίπογλου μετεγκαταστάθηκε στο Ηρακλειο και άλλαξε το όνομα του . Είχε σχέση με τα γράμματα; μάλλον : Χατίπογλου=Κατίπογλου ( (Katip = γραφέας , γραμματέας) αλλά δεν είναι τυχαίο που ο αδελφός του Νικόλαος έγινε Γενικός Γραμματέας της Γενικής Διοίκησης Κρήτης.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ