Ο Μανος Νικηφοράκης ανακαλύπτει τον σκιτσογράφο Γιάννη Ανδρεαδάκη

«Για μια γελοιογραφία ευειδούς διαθέσεως
και θέματος από το Ηράκλειο της Κρήτης»
Αθήνα Σάββατο 10/4/2010 17.00’

Σήμερα το μεσημέρι έπεσε στα χέρια μου μια αναπαραστατική Γάμου γελοιογραφία χωρίς λόγια, του Ηρακλειώτη Καλλιτέχνη Γιάννη Ανδρεαδάκη, αγνώστου σε μένα μέχρι τώρα.
Παρά την αρνητική μου προκατάληψη για Ηρακλειώτικα θέματα και Ηρακλειώτες, πρέπει να ομολογήσω ότι ήταν από κάθε άποψη υπέροχη και καταπληκτική. Δεν χορταίνω να την κοιτάζω και να την παρατηρώ. Μου άλλαξε τη διάθεση. Έσκασα στα γέλια στην αρχή, αλλά σε 2ο χρόνο και βάθος μου έβγαλε δάκρυ νοσταλγίας και ρομαντισμού και πολλών συναισθημάτων.

Ασπρόμαυρη με πενάκι, με επιμελημένη σχολαστική λεπτομέρεια και σατιρική με τρυφερότητα διάθεση, ο Καλλιτέχνης σε «Θεοφιλικό» στυλ αποτύπωσε τα πάντα σε μια εικονογραφία μιας ολόκληρης εποχής και κοινωνίας με θαυμαστό τρόπο. Τι να πρωτοθαυμάσω: Τις φάτσες που με απλές γραμμούλες δείχνουν τα συναισθήματα και τη ψυχολογία του καθενός και τη κοινωνική τους εικόνα και τις σκέψεις τους ακόμη εκείνη τη στιγμή. Τη χαμηλοβλεπούσα κοτσιδάτη παρθένο Νύφη, που ήδη σκέπτεται τη πρώτη νύχτα γάμου και ντρέπεται. Το Γαμβρό με το σοβαρό και ανήσυχο ύφος που ήδη νοιώθει τις ευθύνες και τις σκοτούρες του γάμου και σκέπτεται μήπως τον ρίξανε στην προίκα.

Που μάλλον αυτό έγινε αν δει κανείς το πονηρό ύφος της μάλλον πεθεράς στη δεξιά γωνία, ενώ ο αγαθός Πεθερός δίπλα της επιβεβαιώνει τον κανόνα ότι τις δολοπλοκίες τις κάνουν οι γυναίκες. Τον αξιοπρεπή Κουμπάρο με το γιλέκο και το κουμπωμένο πουκάμισο. Τον φουκαρά Καντηλανάφτη με το ταπεινό ύφος που περιμένει το μπαξίσι. Τις κουτσομπόλες Θείες που σχολιάζουν τη προίκα και τα δρώμενα.

Τον Ψάλτη με το επαγγελματικά χαρούμενο ύφος γιατί μάλλον θα πληρωθεί εξτρά. Τον βρακοφόρο θλιμμένο Παππού και τη κλαίουσα Γιαγιά που αναρωτιούνται αν προλάβουν άλλα εγγόνια. Τον πιτσιρίκο με το πονηρό ύφος και το κοντό παντελόνι με μπάλωμα και εκατέρωθεν μια «Ελενίτσα» καλής οικογενείας. Και στο κέντρο η φαλάκρα και η πλάτη του χονδρού από την καλοπέραση Παπά. Ατμόσφαιρα Παπαδιαμάντεια.
Τι να πρωτοθαυμάσω. Τη παραμάνα στα ρούχα του μωρού, τα δίχρωμα ασπρόμαυρα παπούτσια τότε μόδας, το ριγέ παντελόνι του Γαμβρού απομίμηση ρεντικότας με το στυλό στο τσεπάκι του σακακιού, το λυμένο κορδόνι στο αρβυλώδες παπούτσι του πιτσιρίκου, τη κάμψη στη λαμπάδα της μικρής, τη πιπίλα του μωρού, τη στροφή των ποδιών προς τα έξω ή προς τα μέσα. Όλα αυτά είναι ζωγραφικά στοιχεία που δίνουν το κλίμα και την κατάσταση, κοινωνίας και εποχής, με ρεαλισμό και αλήθεια, αλλά και συναίσθημα και αγάπη.

Γοητευτική και έξυπνη η σχολαστική αυτή λεπτομέρεια χωρίς να κουράζει σ’ αυτή τη (γελοιο)-γραφία αλλά και πολύ όμορφου ζωγραφικού πίνακα «Θεοφιλικού» επηρεασμού και υποψίας αρχόμενης «Πικάσσειας» παραμόρφωσης. Έξοχα απέδωσε ο Καλλιτέχνης τα συναισθήματα και κυρίως τον ρομαντισμό και τη συγκίνηση και λιγότερο το αστείο και αυτός ήταν ο στόχος του. Το χαμόγελο πήρε τη θέση του γέλιου και ανέσυρε μνήμες πολλές από τη Πατρίδα μας, τη ζωή της και τους ανθρώπους της μόνο με το πενάκι του στη λαϊκή αυτή ζωγραφιά με αυτή την όμορφη τέχνη.
Και το πνεύμα αυτού του έργου (το θεωρώ έργο) νεοελληνικού ρεαλισμού αποπνέει κυρίως μελαγχολία και περισυλλογή παρά το ευχάριστο του γεγονότος (Γάμος), γι’αυτά που φεύγουν και χάνονται και γι’αυτά που έρχονται στη νέα ζωή. Μα είναι νομίζω και τα πραγματικά και βαθύτερα συναισθήματα σε κάθε Γάμο, που ο Καλλιτέχνης τα γνωρίζει και με πολύ ταλέντο και μεράκι αποτύπωσε. Η χαρά και τα γελαστά πρόσωπα με τα πλατειά χαμόγελα ευτυχίας είναι για τα πανηγύρια και τα μάτια του κόσμου. Και εδώ δεν υπάρχει ούτε ένα. Αυτό συμβολίζει πολλά.
Χρέος κάθε τέχνης είναι να δείχνει τα εσώψυχα και την αλήθεια όπως τη πιστεύει και αυτό έγινε και εδώ μ’αυτές τις γοητευτικές λεπτομέρειες και ρεαλισμό, στη σύναξη και σύνθεση αυτή.
Μπράβο στον Καλλιτέχνη. Έχει πολύ ταλέντο, δικό του στυλ και τεχνοτροπία και δική του άποψη στην αποτύπωση των γεγονότων της ζωής, δείχνοντας ξεκάθαρα τα εξωτερικά και εσωτερικά γνωρίσματα των εικονιζομένων.

Σημείωση του » alkman» : Μάνος Νικηφοράκης, είναι Ηρακλειώτης γιατρός σταδιοδρομήσας στο κλεινόν άστυ – η ειδικότητα του δερματολόγος- τον θυμούνται μερικοί συμπολίτες μας (κάποιας ηλικίας) λένε ότι το χιούμορ και η σατιρική διάθεση δεν του έλλειπαν.