Τσικαλάς Μανόλης: «ΜΕΡΤΕΜΙ» (ποίηση)

Έφτασε σαν (και με) πρωϊνη εγκάρδια χειραψία του Μανόλη Τσικαλά – το αναμενόμενο από καιρό, το “πόνημά” του : “ ΜΕΡΤΕΜΙ “. Πριν ανοίξουμε τις σελίδες του, ας συστήσουμε στους φίλους του “ΑΛΜΑΝΑ” τον συγγραφέα, και ας προϊδεάσουμε για το περιεχόμενο του εντύπου.
Για τον Μανόλη λένε αυτοί που γνωρίζουν, ότι σου αρέσει τον βλέπεις, ενθουσιάζεσαι να τον ακούς και περισσότερο να τον διαβάζεις. Και για να μην φανούν υπερβολές όλα αυτά, ας εξηγήσουμε τι εννοούν.

Έχει κάνει εξαιρετικές εμφανίσεις σαν πρωταγωνιστής, στο θεατρικό σανίδι, με πανθομολογούμενη επιτυχία και θεωρείται από γνώστες της πολυσύνθετης αυτής τέχνης, τόσο χαρισματικός, που θα μπορούσε να κάνει (λένε) καριέρα σε μεγάλους θιάσους. Με στόφα σατιρική και δραματικές δυνατότητες, θυμίζει τους μεγάλους της ελληνικής σκηνής. Ωστόσο είναι πρωτότυπος , απαρόμοιαστος δεν θυμίζει κανέναν που να γνωρίσαμε στο θέατρο ή το ελληνικό σινεμά, μικρόν η μεγάλο.
Όμως αν υποκριτική του ικανότητα, αναδεικνύει έναν εξαιρετικό ηθοποιό, είναι απόλαυση να τον ακούς. Όχι ότι η φωνή του δεν είναι για το σανίδι, το αποφασιστικό όπλο του, μα εκτός σκηνής, έχει κι άλλες διαστάσεις. Κρέμονται όλοι από τα χείλη του, σε διηγήσεις , σε ιστορίες και νάκλια, κι όταν τραγουδάει, εκφράζει αυθεντικά το ριζίτικο τραγούδι, αυτός ο ειρηνικός Λασιθιώτης, έχει απηχήσεις των πιο ηρωϊκών πολεμιστών των κρητικών εξεγέρσεων.

Όμως ο πληθωρικός εκφραστής άλλων ιστοριών και λογοτεχνικών έργων, δεν είναι μόνο “ενδιάμεσος” δηλαδή όργανο ευαίσθητο και αποδοτικό. Μπορεί να δημιουργήσει και πρωτότυπο έργο, να γράψει , είναι στιχουργός μεγάλων αξιώσεων , καθόλου μακριά από την αυθεντική ποίηση.
Όσοι είχαν μέχρι σήμερα διαβάσει στίχους τους, συνθέσεις καλύτερα έμμετρων ιστοριών, είχαν τη γνώμη ότι εδώ βρίσκει τον καλύτερο εαυτό του.
Το ΜΕΡΤΕΜΙ είναι η πρώτη καθυστερημένη βέβαια παρουσία του, παρά τη δυσκολία του κρητικού ιδιώματος που χρησιμοποιεί, είναι τόσο απολαυστικός, που μπορούμε να προσεγγίσουμε τις δημιουργίες του – τ αγκάθια μιας άγνωστης πια γλώσσας, δεν αγκυλώνουν – η πηγαία, η αυθεντική έκφραση του Μανόλη Τσικαλά κινεί αισθήματα και δημιουργεί άρτια αποτελέσματα.

Ας διαβάσετε δείγμα της εργασίας του, που αντιγράφουμε :

ΤΟ ΚΟΥΦΟΓΙΩΡΓΙΟ

Το κουφογιωργιό κι οφέτο
ήρθ΄απού το Μαρμακέτω
κάτω στου «πουλιού τη λίνια» (*)
(*)= τοπονύμιο
με τη βούργια την αγκίνια.
Κάνω του : «σελά μαλέκι»(*)
(*)=Γεια χαρά
και μου δείχνει το γελέκι.
Λέω του: «γαμώ΄τη γρα σου»
και μου λέει «γεια χαρά σου».
Τη γαηδάρα του μπροδένει
τέσσερα πανιά μολέρνει
και τη στέρνα να κρυγαίνει
βάνει τσούκο(*) στραβολαίμη.
(*)=φλασκί
το βρακάκι ανεμπουκώνει
αποπισωθιό στη ζώνη
κι ύστερα αξυπολιέται
και στον κήπο αμολιέται.

Καταπότες(*) καθαρίζει,
(*)=αγωγός νερού
καλαμόχορτους θερίζει
βλήτα και βρωμομπαμιέδες
αψηλούς σα μιναρέδες
«Χόρτα αγά»(*) ότι κι αν κάνει
(*)=έκφραση που δηλώνει το επισφαλές
μόνο τον καιρόν του χανει.
Οι πατάτες βουρβουλιασαν
ίσα-ίσα π΄ανεδιάσαν
κι ήπιανε οι χαραμίδες (*)
(*)= ρωγμές χώματος λόγω ξηρασίας(σκασίματα)
το νερό και τσι ελπίδες
Το μαξούλι που θα βγάλει
δε γεμίζει το βουργιάλι!
Το τσαπόνι ξετινάσσει
δε βαριέσαι, θα περάσει,
μη χειρότερα, σπολάτη
και ρουφά τη δαχτυλάτη.(*)
(*)=κούπα
Πιο καλά το ντουχιουντίζει
την αδειάζει, τη γεμίζει,
τη γεμίζει την αδειάζει
μονομιάς την κατεβάζει
κι ήρθ’ ο ύπνος στη σειρά ντου
και καμυούν υα βλέφαρά ντου,
στο μποτζάλε που’χει αντέτι(*)
(*)= στο περιτοίχισμα έχει συνήθεια
πάντα σύντοιχα(*) να θέτει
(*)= σε επαφή κατα μήκος του τοίχου
Μα στου ύπνου ντου τη βράση
ο καιρός έχει χαλάσει
(…)περιγραφη της καταστροφής του μύλου

Μα εκείνος ρουχαλίζει,
δε γροικά δε χαμπαρίζει.
Απ’αλάργο μ΄ένα βόλο,
ντρέτα του΄παιξα στον κώλο
κι ανεσκώνετ΄ο καϋμένος
μαχμουρλής, σασιρντσμένος,
μα δεν έχει το ντερμάνι(*)
(*)=αντοχή, καλή κατάσταση ψυχική
να σαλτέψει μάνι-μάνι
μόνο παραστεκουλίζει,
μπρος στη φτερωτή χαβρίζει(*)
(*)= χαζεύει
(…)

Κλαίνε ΄δα τα χαϊβάνια
τα μικιά τα μπαξεβάνια,
πως εσπάσανε οι μύλοι
κι είναι η δουλειά σφεντύλι(*)
(*)= αποτυχία
Πας στο μύλο με κοπέλια;
σαν το κλάιμα και τα γέλια.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΣΙΚΑΛΑ: Το κουφό- Γιωργιό ήταν ένα έξυπνο γεροντάκι μικρού δέματος, με βράκες από το Μαρμακέτω (Χωριό Οροπεδίου ,alkman)(…) είμαστε φιλαράκια παρά τη μεγάλη διαφορά ηλικίας(…)

περισσότερα στο βιβλίο » ΜΕΡΤΕΜΙ»