ΤΟ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΩΡΟ και ο Σπύρος Ζεβελάκης

ΤΟ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΩΡΟ

Δεν έχω δεχθεί πολλά δώρα στη ζωή μου, ακόμα κι όταν ήταν επιβεβλημένα, από υποχρεώσεις σοβαρές, δεν έφταναν εύκολα σε μένα . Καλύτερα βέβαια γιατί πως να βρει κανείς το γούστο και το ενδιαφέρον μου,πως να μ΄ ευχαριστήσει που αν δεν ήμουν δύστροπος, δεν μπορούσα να χαρακτηρισθώ πολύ εύκολος από κανέναν. Και βέβαια οι ιδιαιτερότητες μου δεν ήταν απίθανες αλλά αρκετά μακριά από την κοινή λογική και … χρήση. Όμως η χρονιά εκείνη του 195.. μένει στη μνήμη μου γιατί δέχθηκα το πιο σημαντικό και πολύτιμο δώρο της ζωή μου- κι έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας από τότε. Στις χαμηλών εισοδημάτων οικογένειες, δεν είναι τακτικά τα δώρα, που να έχουν κάποια σημασία, όμως συμβαίνουν – τύχη αγαθή.
Και στα 195.. η φτώχεια ενδημούσε στις υπαλληλικές εστίες, που δεν είχαν άλλα έσοδα πέραν του πενιχρού μισθού της υπηρεσίας, όμως ο πάτερ φαμίλιας της δικής μου οικογένειας, μου ενεχείρισε το δώρο πριν την Πρωτοχρονιά, χωρίς περιτύλιγμα και κορδέλες, έλαμπε ολοκαίνουριο στο πρωϊνό φως της 24ης Δεκεμβρίου του 195.. – ήταν Παρασκευή , σαν σήμερα, : οι πεντάτομοι “Άθλιοι” του Βίκτωρος Ουγκώ. Σε σχήμα μικρό, πανόδετο σκουρομπλέ, το αριστούργημα του Γάλλου ρομαντικού, έπεσε στα χέρια ενός διψασμένου εφήβου, που λαχταρούσε να διαβάσει και να απολαύσει καλή λογοτεχνία. Από τις πρώτες σελίδες τον καθήλωσε ο συγγραφέας, οτιδήποτε είχε διαβάσει μέχρι τότε (και δεν ήταν λίγα τα βιβλία) δεν πλησίαζε το αριστούργημα, που δίκαια ονομάσθηκε “Κοινωνικό Ευαγγέλιο”.
Αργότερα ωριμότερος ξαναξεφύλλισα τους “Άθλιους” και εκτίμησα την εξαιρετική μετάφραση του Μάρκου Αυγέρη και τον Ουγκώ, που δεν ήταν μόνο μεγαλοφυής ποιητής αλλά και ανυποχώρητος υπέρμαχος της Ελευθερίας, συμπαραστάτης των αγωνιζομένων όπου γης( ενισχύει με ενθουσιασμό και τους Κρητικούς στα 1866).
Το πολύτιμο βιβλίο, διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση μέχρι σήμερα και διαβάσθηκε από πολλούς αρκετές φορές και είναι ακόμα εν χρήσει και θα μείνει εσαεί (όπως θα λεγε o καθαρευουσιάνος δάσκαλος moυ)

Το περίφημο δώρο έφερε πίσω, ζωντάνεψε, την πιο σημαντική μορφή του βίου μου, τον άνθρωπο που διαμόρφωσε (πιο σωτα: έπλασε) τον χαρακτήρα, καθόρισε τη μόρφωση μου, επηρέασε την εξέλιξη και τη ζωή μου, τον πατέρα μου Σπύρο Ζεβελάκη.

ΕΧΟΥΝ ΠΕΡΑΣΕΙ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΚΑΙ 30 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ, ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ 2010 ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ, ΧΩΡΙΣ ΔΑΚΡΥΑ, ΤΑ ΣΠΥΡΙΑΤΟΥ ΣΤΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΡΟΔΙ ΣΥΝΟΔΕΥΟΥΝ ΕΝΑ ΠΟΤΗΡΙ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΑΣΙ-ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΑΓΑΠΟΥΣΕ-ΓΙΑ ΝΑ ΓΥΡΙΣΟΥΜΕ ΠΙΣΩ ΜΑΖΙ ΤΟΥ.

Έζησε μετρημένες και σωστές τις μέρες του, ο Σπύρος Ζεβελάκης, που γεννήθηκε στο Κακοδίκι Σελίνου στα 1910 και άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα στα1980.
Έμαθε γράμματα, παντρεύτηκε δυο φορές, έκανε τέσσερα παιδιά και δούλεψε μέχρι την τελευταία του στιγμή. Δεν έγινε γνωστός ευρύτερα, δεν απέκτησε φήμη και “όνομα” ούτε πλούτη ούτε καν οικονομική ευχέρεια. Ενώ ήταν ενημερωμένος , μορφωμένος και νουνεχής δεν χρησιμοποιήθηκε (επιλέχθηκε) από τους συμπολίτες του σε δημόσιες θέσεις και αξιώματα, αν και άνθρωπος ανοικτός και ανιδιοτελής και προσφερόμενος, δεν θέλησε(;) δεν έτυχε, έμεινε μακριά από την τύρβη της πολιτικής, δημοκρατικός από παράδοση και πεποίθηση και εκτεταμένη μελέτη και γνώση. Υπήρξε ένας κοινός θνητός, χαμηλών εισοδημάτων, ακτήμων -εργατικός και σοβαρός , που πρόσφερε την εργασία του, την ευαισθησία και τη γνώση του, στην κοινωνία που έζησε, χωρίς να γκρινιάζει για τα πενιχρά ανταλλάγματα (οικονομικά). Δημιούργησε μια μεσαία (σε μέγεθος) οικογένεια, με 4 παιδια, που με μεγάλη επιμέλεια, στοργή και αγάπη “ανάθρεψε”. Τι πάει να πει η λέξη που έβαλα σε εισαγωγικά, τα παιδιά του τα μεγάλωσε ως παιδαγωγός μεγάλης ικανότητας γνώσης και αξίας. Τα έπλασε τα “δημιούργησε”, λες από την αρχή – ας είναι μεγάλος ο λόγος. Με τα ασήμαντα εσοδα που προέκυπταν από την 16 ωρη συνήθως εργασία του, έψαχνε δασκάλους αν χώλαινε κάποιο, έβρισκε χρόνο για όλα όποτε χρειαζόταν και για ότι έπρεπε. Πιο πολύ όμως χρησιμοποιούσε την ανοχή και την αγάπη, ως παιδαγωγική μέθοδο. Χωρίς περιττές τρυφερότητες και ψεύτικες λέξεις (γλυκόλογα) και μικροαστικές εκδηλώσεις και εφαρμογές. Ηταν εξ άλλου από καταγωγή, ορεινός, ο γλυκύτατος αυτός ανθρωπος, έκρυβε ατσάλι κάτω από το αφοπλιστικό καλοκάγαθο χαμόγελο, σταθερότητα αταλάντευτη, που δεν είχε ανάγκη διακηρύξεων ή επιβεβαίωσης. Και πέρασε πολλά στην σύντομη ζωή του, όχι γιατί είχε κάποιο ελάττωμα ή έκανε κάποιο λάθος – γιατί ο τόπος μας πέρασε βάσαννα, κι αυτός ήταν ένας εντιμος και ενεργός πολίτης της έρημης (ταλαίπωρης) χώρας μας. Δεν παραπονέθηκε, ως το τέλος – ίσως ένοιωθε λίγη περηφάνεια, όχι για τον πολεμικό σταυρό που κάποτε του απένειμαν, μα γιατί έκανε αυτό που νόμιζε σωστό και είδε όλα τα παιδιά του να μορφώνονται.

Λείπει 3Ο χρόνια τώρα, όλος ο κόσμος άλλαξε, μα αυτός είναι ίδιος όπως όταν μας άφησε. Ανοικτός σε κάθε τι, καθοδηγεί χωρίς να δίνει φόρμουλες λύσεων, χωρίς να επιβάλει άτεγκτες γραμμές, χωρίς δογματισμούς άχρηστους και ξεπερασμένους. Ήταν πάντα φιλελεύθερος, καθένας με το νου και το αίσθημα του ας πορεύεται – μα χωρίς περιορισμούς και δεσμεύσεις, με περίσκεψη και αιδώ. Είναι αδύνατον να γυρίσει πίσω κανείς πολύ ψύχραιμα, πως να πλησιάσει την πηγή των γνώσεων και των αισθημάτων του, χωρις αναταραχή των αισθήσεων και της λογικής του;
Ευτυχώς ένα βιβλίο προσφέρεται, για να εξορκίσουμε το κακό, για να μιλήσουμε στους αθάνατους ίσκιους – να τελέσουμε μνημόσυνο αγάπης.

Α.ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ(ΛΥΡΙΚΟΣ ΒΙΟΣ):

Εδώ, ως τα κόλυβα λαμπρό τ΄αποσκεπάζει ρόδι
νυφιαδικό σα να΄τανε προβάδισμα το ξόδι

πετράδια μοιάζουνε χυτά , φλόγ΄άφθαρτη ντυμένα
της λύπης τ΄άγια φλάμπουρα ανάερα σηκωμένα

Και καθώ ςτρέχει το νερό μέσα σε πλούσια χλόη
πηγή το δάκρυο γ’ινεται, ψαλμός το μοιρολόι

βογκάει χελιδοχαρές ο νάρθηκας κι ο θρήνος
πα στα δεμένα πόδια τους, απιθωμένος κρίνος!

Τι αν πάνε πίσω οι ζωντανοί και μπρος οι ποθαμένοι
Αχτο κορμί της δόξας μου καιρό που με προσμένει!

Γοργό ως τραντάζει της ψυχής βαθιά μου το στημόνι
των κοιμημένων μου ο λαός ακούει και με σιμώνει!
(…)
Μια φούχτα κόλλυβο ως κρατώ, χαρά με περιτρέχει…
Σκιρτά το σπλάχνο μου θεϊκό για τον αγώνα που έχει!

Εκείνους πο΄ λεα κι έχασα για πάντα μιαν ημέρα
σα σύννεφα ανοιξιάτικα τους βλέπω στον αγέρα!

Μια φούχτα στάρι ,κι έφτασαν, πως πέφτουνε τ αστέρια
εδωθ΄εκείθε, τρέχοντας τα ουράνια περιστέρια…

Γλυκό μου εσύ μνημόσυνο, πένθος χαρμόσυνό μου
την ΄ώρα τούτη, α, πως κρατώ σφικτά τον ουρανό μου !
(…)
πα στα δεμένα πόδια τους, απιθωμένος κρίνος!

Τι αν πάνε πίσω οι ζωντανοί και μπρος οι ποθαμένοι
Αχτο κορμί της δόξας μου καιρό που με προσμένει!

Γοργό ως τραντάζει της ψυχής βαθιά μου το στημόνι
των κοιμημένων μου ο λαός ακούει και με σιμώνει!
(…)
Μια φούχτα κόλλυβο ως κρατώ, χαρά με περιτρέχει…
Σκιρτά το σπλάχνο μου θεϊκό για τον αγώνα που έχει!

Εκείνους πο΄ λεα κι έχασα για πάντα μιαν ημέρα
σα σύννεφα ανοιξιάτικα τους βλέπω στον αγέρα!

Μια φούχτα στάρι ,κι έφτασαν, πως πέφτουνε τ αστέρια
εδωθ΄εκείθε, τρέχοντας τα ουράνια περιστέρια…

Γλυκό μου εσύ μνημόσυνο, πένθος χαρμόσυνό μου
την ΄ώρα τούτη, α, πως κρατώ σφικτά τον ουρανό μου !
(…)