Λευτέρης Τσίλογλου, «Κι όμως ήταν όμορφα» (μαρτυρίες)

ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΗΤΑΝ ΟΜΟΡΦΑ (ΩΡΑΙΑ)

Το βιβλίο του Λευτέρη Τσίλογλου, έφτασε μετά από μέρες αναμονής. Πριν λίγο το είχε προμηθευτεί από το βιβλιοπωλείο “Αναλόγιο”της Ρ.Χούρδου ο Μιχάλης Κιουρτσόγλου και μας είχε ενημερώσει, “χρειάζεται να μιλήσουν οι άνθρωποι της γενιάς του 114 και του 15%” είχε σχολιάσει ο γνωστός Ηρακλειώτης γιατρός.
Το διάβασα όσο πιο γρήγορα μπορούσα, μου φάνηκε σαν ένα εκτεταμένο γράμμα ,που έφτασε με καθυστέρηση δεκαετιών. Με τραβούσε επίμονα πίσω, αναποδογύριζε τις μέρες και τη σύγχρονη ζωή, “ήταν όμορφα” επέμενε και ηχούσε παράτονα κι ο Λευτέρης, ο “Τσε” του στρατού, αποκτούσε σάρκα και οστά. Έψαξα ότι χαρτί δεν είχε καεί, από την δύσκολη εποχή της Δικτατορίας, βρήκα ένα ημερολόγιο και την αφιέρωση και τη διεύθυνση: “ΤΣΕ”(Λευτέρης Τσίλογλου), 154 ΜΜΠ / Γ’ Πυροβολαρχία/ ΣΤΓ 1007.

“Και όμως ήταν όμορφα “ τότε, “ναι ωραία ! ” μονολογούσα ώρες πολλές, με είχε εντυπωσιάσει το “πόνημα” του παλιού φίλου, το στρωτό γράψιμο και ο καθαρός λόγος του. Η αφοπλιστική ειλικρίνεια του, το αίσθημα του χρέους, του καθήκοντος με γύριζαν πίσω, όταν η νεανική ηλικία (επι)χρύσωνε ιδέες κι αισθήματα. Ο Λευτέρης Τσίλογλου, ο πιο χαρακτηριστικός εκπρόσωπος μιας γενιάς που ονειρεύτηκε το μέλλον ελεύθερο από την ανέχεια και το σκότος, επιχειρούσε μια πλήρη αναδρομή στη ζωή του, έκανε περιγραφές και προσπαθούσε, να εξηγήσει. Η διήγησή του ήταν ελκυστική, μα οι ερμηνείες αδιάφορες, τι χρειάζονται αναρωτιόμουν, σημασία έχει τι συνέβη τότε. Όταν απομακρυνόταν από την πολιτική, όταν μιλούσε για τα προσωπικά ζητήματα και την οικογένεια του, άνθιζε ο λόγος του, ωρίμαζε το αίσθημα και μας συγκινούσε πιο πολύ. Ακόμα, αποκτούσε λογοτεχνικές αρετές, έφτανε τα όρια της τέχνης.

“Κι όμως ήταν όμορφα τότε”, γράφει ο τίτλος του βιβλίου, σχολιάζοντας το περιεχόμενο των 200 σελίδων, σαν να θέλει να κρυφτεί, ο συγγραφέας, κάνοντας μια «παραλλαγή”(**) στρατιωτική. “Δεν ήταν ωραία”, κι ας είμαστε πολύ νέοι, θέλει να μας πείσει, με πολλά πολλά παραδείγματα, δεν ήταν καλά, αλλά ζήσαμε κι αύριο ποιος ξέρει, αφού (ευτυχώς) τέλειωσαν όλες οι βεβαιότητες.

(*)=Σελίδα ημερολογίου της Δευτέρας 20 Φεβρουαρίου 1967. Αναφέρονται γράμματα προς : Τσε=Λευτέρης Τσίλογλου/ Νικ=Νίκος Βεριγάκης/ Παπ=Τάκης Παππάς
(**)=Αποκρυψη στρατιωτικών εγκαταστάσεων, υλικών η και ανθρώπων με διάφορα μέσα.