Η αυτοκρατορία του γέλιου και η χώρα των λυγμών

Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΛΙΟΥ ΚΑΙ Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΛΥΓΜΩΝ

Ξεφυλλίζοντας παλιά τσαλακωμένα βιβλία, έπεσα πάνω στις σημειώσεις του Τζόζεφ Σμιτ, που δεν άργησαν να με παρασύρουν(πιο σωστά ταξιδέψουν) στην Άπω Ανατολή και σε ιστορίες άγνωστες τελείως – πάντα η Κίνα ήταν πολύ μακριά, χαμένη στην αχλή των μύθων.
Ο ανθρωπολόγος Τζόζεφ Σμιτ που είχε γνώσεις καλές Βοτανολογίας και στέρεη φιλολογική παιδεία, ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την κουλτούρα της φυλής Τσι Τε που ζούσε στα βάθη της Ασίας και κοντά στις υπώρειες των βουνών που κυκλώνουν το Θιβέτ. Έζησε 30 σχεδόν χρόνια στην περιοχή, μελετώντας συστηματικά, τα λογοτεχνικά κείμενα και τις προφορικές πηγές, ήθη και τα έθιμα, με ακάματο θάρρος και απέραντη υπομονή και απερίγραπτη εργατικότητα. Στα 1949, με την επικράτηση των κομμουνιστών, δυσκολεύθηκε η εργασία του που στηριζόταν και στην έρευνα θρησκευτικών πηγών και κωδίκων μοναστηριών – η απέχθεια των νέων πολιτικών αρχών έθετε αξεπέραστα πολλές φορές εμπόδια. Ο θάνατος του στα 1964, μετά την λαίλαπα της λεγόμενης πολιτιστικής επανάστασης του Μεγάλου Τιμονιέρη, άφησε το εικοσάτομο έργο του σκορπισμένο σε περιοχές απρόσιτες πλην τριών μεγάλων 200ων σελίδων τετραδίων που είχε εμπιστευθεί στον πιο στενό φίλο του τον κινέζο μεταφραστή του, Κουαν Τσι Πο, που διέφυγε στη Δύση μετά τον θάνατο της Χήρας του Μάο. Η έκδοση των κειμένων αυτών με τον τίτλο : ΣΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΖΟΖΕΦ Κ.ΣΜΙΤ – διεργασίες και πολιτικές του Η΄ αιώνα στην Κίνα ( από έμμετρες διηγήσεις και θρησκευτικούς κώδικες) από τον οίκο “TIRIN SHIH” πραγματοποιήθηκε με την βοήθεια της κόρης του ανθρωπολόγου, στα 1975.

Η επαφή μου με το έργο του ‘Εζρα Πάουντ(*) είχε ξυπνήσει το ενδιαφέρον μου για την Κίνα και τις παραδοσιακές Τέχνες της, μα με απωθούσαν πάντα οι ιστορικές λεπτομέρειες όσο και οι σύγχρονες πολιτικές της εξελίξεις. Αυτή τη φορά διάβασα προσεκτικότερα, διατρέχοντας τα περιεχόμενα, έπρεπε να αρχίσω να επιλέγω θέματα. Ας πάμε στο βάθος του χρόνου συλλογίστηκα, το θέμα με παραξένεψε πολύ : “Η Αυτοκρατορία του γέλιου, Η’ αιώνα π.Χ.”
Σύμφωνα με έμμετρη διήγηση του μοναχού Χι Σιαο Ξι, ο αυτοκράτορας Σου Χι της δυναστείας Σογκ, αφού υπέταξε τις άγριες απολίτιστες φυλές του Βορά, και εγκαθίδρυσε μετά από 100 χρόνια μια μόνιμη μια απαρασάλευτη τάξη και ειρήνη, απαγόρευσε ρητά τις διαμαρτυρίες και τους υψηλόφωνους διαλόγους και τις έριδες , που μάστιζαν εκείνα τα χρόνια τους Κινέζους όλων των τάξεων και των φυλών. Μετέτρεψε το παραδοσιακό θέατρο, σε κωμική σκηνή, απαγόρευσε κάθε θέαμα ή ακρόαμα που μπορούσε να θεωρηθεί ότι έχει δραματικό ή οπωσδήποτε μη θετικό και αισιόδοξο περιεχόμενο. Παράλληλα έλαβε πολλά φιλολαϊκά μέτρα και κτύπησε αποφασιστικά τους Μανδαρίνους και τις μεγάλες οικογένειες .Η αυστηρή βλοσυρή αυτοκρατορία δεν άργησε να εξελιχθεί (μετατραπεί)σ ένα φιλόγελο μεγάλο κράτος, χαρούμενων ανθρώπων. Στο όνομα του αυτοκράτορα προστέθηκε το επίθετο ο Χαρούμενος, η χώρα πήρε πια το όνομα Αυτοκρατορία του Χαμόγελου, και σιγά σιγά, μετά το θάνατο του βασιλιά, Αυτοκρατορία του Γέλιου. Μα είναι δυνατόν να έγιναν έτσι τα πράγματα, σαν παραμύθι μου φαινόταν. Συνέχισα το διάβασμα…

Η εποχή του χαμόγελου, είχε αφήσει έξω από την επιρροή των διατάξεων της μεταρρύθμισης μόνο μια περιοχή, το Θιβέτ.Η χώρα αυτή που είχε πλήρη αυτονομία και θρησκευτική διοίκηση, αντέδρασε στις εξελίξεις και οδηγήθηκε στον αντίποδα και σε εισαγωγή πιο συντηρητικών πολιτικών. Απαγορεύθηκε το γέλιο, καθιερώθηκε η λεγόμενη “επώδυνη προσευχή” οι ιεροτελεστίες και όλες οι ατέλειωτες τελετές(**) έπρεπε να έχουν δραματικό περιεχόμενο και συγκρατημένη έκφραση. Αργότερα μετά από αιώνες ο Κομφούκιος θα προσπαθήσει να εξηγήσει, κυρίως να δώσει ηθική βάση σ αυτήν την εξέλιξη.
Ο κόσμος και κυρίως οι προσκυνητές που συνέρρεαν πάντα από κάθε γωνιά της αχανούς Κίνας, έδωσαν τότε στο Θιβέτ το όνομα “η Χώρα των Λυγμών”

Ο ερευνητής επιβεβαίωσε την διήγηση του μοναχού, με σχετικούς θρύλους, βέβαια η ιστορική τεκμηρίωση είναι ακόμα πολύ μακριά.
Η Αυτοκρατορία δεν κράτησε πολύ, οι βάρβαροι του βορά κατέλυσαν το κράτος αυτό και το Θιβέτ επανήλθε στις πάγιες ιεροτελεστίες και τις αιωνόβιες συνήθειες.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(*)Για κάθε ενδιαφερόμενο, υπάρχουν πέραν των άλλων οι υποδειγματικές μεταφράσεις έργων του ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤτου Χάρη Φλαβιανού, του «ΧΙΟΥ ΣΕΛΓΟΥΙΝ ΜΩΜΠΕΡΛΥ» (ΕΣΤΙΑ) και των «Κάντος CX-CXX»(ΝΕΦΕΛΗ). Ακόμα πολύ ενδιαφερον το βιβλίο του ΖΗΣΙΜΟΥ ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΥ ¨Από την Πίζα στην Αθήνα- Η περίπτωση ΠΑΟΥΝΤ».
(**)Επώδυνες προσευχές και τελετές πραγματοποιήθηκαν στην Ευρώπη στον Μεσαίωνα (ΙΓ΄& ΙΔ΄ αιώνα) με φρενίτιδα, άγριες (αυτο)μαστιγώσεις και εκδηλώσεις μετανοίας