ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ – ENA ΥΠΕΡΛΑΜΠΡΟ ΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
Στο Ηράκλειο, πoυ είναι κι αυτό αναστατωμένο από τις ακραίες εκδηλώσεις του αγριεμένου πλήθους, γιατί συγκινείται από την πανελλήνια εξέγερση κατά των οικονομικών μέτρων, άνοιξε τις πύλες της μια απερίγραπτα ενδιαφέρουσα έκθεση.
Πρόκειται για την επετειακή εκδήλωση «ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ: «ΦΡΟΝΤΙΣΕ ΝΑ ΤΟ ΤΥΠΩΣΕΙΣ ΠΑΝΟΜΟΙΟΤΥΠΟ», που ογράνωσε η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, συμμετέχοντας στον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη γέννηση του Ελύτη στο Ηράκλειο.
Περιλαμβάνεται: «πρωτότυπο υλικό, χειρόγραφα, σχέδια, κολάζ και φωτογραφίες, μέρος του αρχείου που σχηματίσθηκε από την αλληλογραφία και την εκδοτική συνεργασία του ποιητή με τον Δημήτρη Καλοκύρη, από τα έργα που φιλοτέχνησε η Ελένη Καλοκύρη και πρωτότυπες εικονογραφήσεις που συνέθεσαν για τον Ελύτη μαζί.»
Καταγράφεται η εργογραφία και η βιογραφία του ποιητή » με παρεμβάσεις ποικίλων ντοκουμέντων και ιστορική απεικόνιση του περιρρέοντας χρόνου» Ο σχεδιασμός της έκθεσης έγινε από την Αριάδνη Καλοκύρη, που πρέπει να επαινεθέι για την εργασία της.
Η έκθεση για τον Οδυσσέα Ελύτη ξανάφερε στην πόλη μας τον ποιητή του «Άξιον Εστί» που πέρασε επισήμως δυο φορές τα τελευταία χρόνια από την Κρήτη, ως τιμόμενο πρόσωπο του Δήμου Ηρακλείου. Ήταν στα 1979, που ήταν κρίσιμο έτος για τη ζωή και το έργο του, αφού τότε πήρε το μεγάλο βραβείο του Νομπέλ και μικρό του Δήμου Ηρακλείου. Η γενέθλια πόλη του προηγήθηκε, την άνοιξη τον κάλεσε για να τον ανακήρυξει Επίτιμο Δημότη της, Και βέβαια η διεθνής αναγνώριση με την επιλογή του από τη Σουηδικη Ακαδημία είχε τεράστια σημασία όχι μόνο γι αυτόν αλλά και για ολόκληρη την λογοτεχνία μας, από συστάσεως του Ελληνικού κράτους – όμως η τιμή των κρητικών τον έκανε να πεί : «αποδέχομαι με βαθύτατη ευγνωμοσύνη (την δική σας διάκριση) επειδή η σημασία που της δίνω – η ουσιαστική και συναισθηματική- είναι μεγάλη»
Πως μπορούμε να ξεχάσουμε τα λόγια του, όταν απάντησε τότε στην προσφώνηση του Μ.Καρέλλη
» Πολλές φορές μου έτυχε να συλλογισθώ, ότι ίσως κατά βάθος, είναι μια εύνοια της τύχης να έχεις γεννηθεί στην Κρήτη και μάλιστα στο Ηράκλειο. Για οποιοδήποτε, ξένο ή έλληνα, θα ήταν ένας τίτλος τιμής. Δυο βήματα από την Κνωσό και δυο βήματα απο το σπίτι του Θεοτοκόπουλου. Πόσο μάλλον για κάποιον που αφιέρωσε τη ζωή του στα γράμματα και στα ιδανικά της Ελευθερίας»
Ο ποιητής ήταν (μας φάνηκε) υπερβολικός όταν είπε τελειώνοντας:»την τιμή που μου κάνατε σήμερα να ξέρετε, θα την κρατώ γιανα συνοδεύιετιε προσπάθειες μου σ΄όλο το υπόλοιπο τη ζωής μου.
Ο οικοδεσπότης της Έκθεσης κ. Αλέξης Καλοκαιρινός ,Πρόεδρος της ΕΚΙΜ, ήταν μάλλον στο Λύκειο και ο Γιάννης Ανδρεαδάκης, ο γνωστός σκιτσογράφος στο ζενίθ της καριέρας του (αν μπορεί να λεχθεί αυτό γα έναν καλλιτέχνη), γνώρισαν (υπάρχει βάσιμη πληροφορία) από κοντά τότε τον Ελύτη. Ο Ανδρεαδάκης έκανε από μνήμης ένα σχέδιο, προσπαθώντας να ανακαλύψει κάποια στοιχεία του χαρακτήρα του που δεν είναι πολύ φανερά – ο πρώτος δεν αργησε να δημοσιεύσει στίχους σε λογοτεχνικό έντυπο, να επηρεάσθηκε από τον διάσημο ποιητή;
Ο Ελύτης μαζί με τον Σεφέρη είναι οι πιο πολύ αναγνωρισμένοι διεθνώς, λογοτέχνες της νεότερης ποίησης μας. Δεν ξέρουμε αν είναι και οι καλύτεροι, όμως χωρίς αμφιβολία είναι πολύ σημαντικοί γιατί αν δεν καθόρισαν, επηρέασαν αποφασιστικά τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει την ελληνική τέχνη γενικότερα, χωρίς να περάσει από τα ποτάμια τους. Ο πλατύς ατέλειωτος Ελύτης και ο βαθύς και σκοτεινός Σεφέρης, δίδυμοι, από τις άκριες και τα βουνά του ελληνισμού, ως τους καταπράσινους κάμπους τις γαλάζιες θάλασσες και τ’ ακρωτήρια των αμέτρητων νησιών μας.
Ο ποιητής έφτασε στα νεανικά μας χρόνια με το συρμό του ΓΑΛΑΞΙΑ (εκδόσεις) και το βαγόνι των προσανατολισμών (πρώτη ευρείας κυκλοφορίας συλλογή του). Τον είχαμε απόλυτη ανάγκη, στενεμένοι από τους «προοδευτικούς» και τους πολιτικούς στιχουργούς, αναζητούσαμε μιαν ανάσα, κάτι πιο ουσιαστικό που να ανταποκρίνεται στα αισθήματά μας. Η «αλλαγή’ η ¨επανάσταση» μπορούσε να περιμένει κι εμείς είμαστε ανυπόμονοι, να βρούμε ότι μέσα μας έμενε σκοτεινό και αναξιοποίητο. Όταν ο έρωτας, τέντωνε τα επίφοβα τόξα του, χρειαζόταν μια κουβέντα (απάντηση) κι εμείς είμαστε κύμβαλα αλαλάζοντα στις πλατείες – προβάλλαμε τα στήθη μας σε άλλες επικίνδυνες αιχμές, γιατί δεν ξέραμε, γιατί ήταν άγγουρος ο καιρός μας και ωρίμαζαμε χωρίς ανθούς κι αρώματα.
Ο ποιητής ήξερε και ωρυόταν, έδειχνε, μα πως; Οι μουσικές μούλιασαν τους στίχους του, τα στρατιωτικά μαρς κάλυψαν τις λυρικές (και χορευτικές) νότες του, μείναμε απροστάτευτοι, γιατί νόμιζε ότι θα εννοούσαμε, δεν θα αργούσαμε να καταλάβουμε.
«…Και πέρασαν χρόνια πολλά μέσα σε λίγες ώρες»
Κι ευτυχώς ήρθε η ώρα της προσέγγισης, ο χαμένος καιρός ήταν πολύς, μα τι να κάνουμε; Είμαστε μεγάλοι πιά και ανοίξαμε πρώτη φορά το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» που δεν ήταν το γνωστό «λαίκο» ορατόριο, μα ψαλμος κατανυκτικός χωρίς έγχορδα και πνευστά, μια λειτουργία εσωτερική με προσευχές και ειλικρινείς εξομολογήσεις. Ήταν και μια διδασκαλία ποιητική ρυθμών και μέτρων, για όποιον ήθελε να μάθει.
Χωρίς καθυστέρηση ψάξαμε και διαβάσαμε απνευστί τα «ΑΝΟΙΚΤΑ ΧΑΡΤΙΑ»,είχαμε μεγάλη περιέργεια για τον φωτεινό ποιητή που τον έκρυβαν φλυαρίες ασχέτων και πληροφορίες κακόβουλων. Ανακαλύψαμε το πραγματικό του πρόσωπο και διαισθανθήκαμε το αληθινό του (μεγάλο) μέγεθος. Οι απόψεις του ήταν συγκροτημένες, κανείς εκτός από τον Σεφέρη, δεν ήταν τόσο μελετημένος, διεξοδικός και αντικειμενικός-σε θέματα λογοτεχνίας και ποίησης.
Συμπληρώσαμε όλα του τα έργα, χωρίς διακοπή-μας εξέπληξε μόνο «Η ΜΑΡΙΑ ΝΕΦΕΛΗ» που το αφήσαμε για το μέλλον ίσως ήταν νωρίς ακόμα για μας. Όταν η Ιουλίτα Ηλιοπούλου εμφανίζεται, δεν παραξενευόμαστε, μα δεν μας ενδιέφερε. Ο Ελύτης δεν έχει ανάγκη κανέναν -προφανώς-και τα κορίτσια τον αγαπούν και τ’ αγόρια τον λατρεύουν, είναι χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, ο πιο μεγάλος ερωτικός ποιητής της νέας ελληνικής γλώσσας και βέβαια ο χαρακτηριστικότερος οπαδός της διαφάνειας, ο πιο φανατικός θιασώτης του φωτός, ο διαπρύσιος κήρυκας της Ελευθερίας.
Ένα υπέρλαμπρο άστρο της ελληνικής ποίησης.
1,2/7/2011
ΣΞΜΕΙΩΣΗ: Δεν θα ήταν άστοχο να συπληρωνόταν το «Χρονολόγιο» του ποιητή και στο έτος 1979 -σημαντικό-να αναφερόταν η ανακήρυξη του ως δημότη Ηρακλείου αλλά και η απονομή του τιμητικού μεταλλίου, που ειδικά γι αυτόν (με παραγγελία του Δήμου Ηρακλείου) είχε φιλοτεχνήσει ο γλύπτης Γιάννης Παππάς .
Στις 23.5.1979 πραγματοποιήθηκε η τελετή ανακήρυξής του, στη Βασιλικη του Αγίου Μάρκου και στις 16.6 της ίδιας χρονιάς στο κηποθέατρο «Νίκος Καζαντζάκης»το τιμητικό μετάλλιο.
ΑΛΚΜΑΝ 