Ο ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΤΟΥ 1981 – περασαν 30 χρονια – Γ΄ μερος

Αφιερωμενο στη μνήμη : Γιώργου Μαρινάκη

Συμπληρώνουμε το αφιέρωμα στον «Μουσικό Αύγουστο του 1981» με τις απόψεις των Ηρακλειωτών, των «ιθαγενών» όπως έλεγε ένα λαθρόβιο έντυπο εκείνης της εποχής.

ΜΑΡΘΑ ΑΠΟΣΚΙΤΗ:

(…)Ο Μάνος Χατζιδάκης υπήρξε ένας ακαταπόνητος δημιουργός με μεγάλη κοινωνική προσφορά. (…)
Αυτή η χώρα ήταν η πατρίδα του. Την αγαπούσε με το γνήσιο πατριωτισμό αυτών που δεν αρκούνται να εκφωνούν ανούσιους πατριωτικούς λόγους αλλά εργάζονται να τη βελτιώσουν.(…)

ΡΙΚΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΑΚΗ :

(…) Επί Μάνου Χατζιδάκη έγιναν πολλά. Βρέθηκαν ιδανικοί χώροι και για μουσικές και για άλλες εκδηλώσεις(…)άνοιξε ο κύκλος για μια σειρά σημαντικών εκδηλώσεων, μουσικών, φιλογογικών, εικαστικών, ακόμα και κινηματογραφικών. Γεννήθηκε ο Μουσικός Αύγουστος.
«…Μέρες και νύχτες του Μεσαυγούστου, ήλιοι και καυτερά βράχια και φεγγάρια κι ύστερα τίποτα…»

Γιά τον Μάνο Χατζιδάκη

Ήταν ένας άνθρωπος με σπάνιο χιούμορ και σοφία. Ευαίσθητος, βαθειά ερωτικός, ευφυής. εμπνευσμένος (…)Δείπνα καθολου μυστικά με τον Μάνο πάντα στο κένττο του ενδιαφέροντο(…) από όλη εκελινη τη συντροφιά , ο μόνος που έδειχνε να μην κουράζεται ποτέ ηταν ο Γιώργος ο Μαρινάκης. Ο Χατζιδάκης αισθανόταν σιγουριά μαζίτου, αφού ο φίλος του ήταν όχι μόνον ένας πολύ ευχάριστος άνθρωπος αλλά και ένας καλός γιατρός.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΑΚΗΣ :

Τον Μάνο Χατζιδάκη τον γνώρισα στις αρχές του 1976. Τότε ο Μάνος ανταποκρίθηκε με μεγάλη προθυμία σε παράκληση Ηρακλειωτών, να δημιουργηθεί στην πόλη μας μια κίνηση σχετική με τη μουσική(…)
Τον Απρίλη του 1976 πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συνέλευση. Η Μουσική Ακαδημία είχε ιδρυθεί.(…)Τον χειμωνα του 1977 πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο μια σειρά 14 εκδηλώσεων(…)έγινε δυνατή από τις εισπράξεις η αγορά ενός μεγάλου πιάνου συναυλιών Steinway.(…)
Η Μουσικλη Ακαδημία ογράνωσε στα Ανώγεια, με την συνεργασία του τοπικού Δήμου, κρητικές μουσικλες εκδηλώσεις(…)Το 1979 πραγματοποιήθηκε
στα Ανώγεια ένα συνέδριο με θέμα την παράδοση σήμερα.(…)

Από τις σημαντικότερες προσφορές(…)αποτέλεσαν και οι περίφημοι Μουσικοί Αύγουστοι (σημ.:οργάνωση Δήμος-Μουσική Ακαδημία Γ΄Πρόγραμμα)(…)
Υπήρξε τόσο τέλεια η δομή τους και η ποιοτική τους στάθμη(…)που ειλικρινά δεν πιστεύω να είναι δυνατόν να ξαναγίνουν ποτέ χωρίς τον Μάνο Χατζιδάκη.(…)
Ρυθμίζαμε τις εργασίες μας παίρναμε τις άδειες μας και τρέχαμε από το πρωί μέχρι το βράδυ, μην τύχει και χάσουμε καμιά από τις τρεις εκδηλώσεις της (κάθε)μέρας (…) με την ευκαρία πρέπει να πούμε πως το Μικρό Κηποθέατρο, υπήρξε έμπνευση και αποκλειστικό δημιούργημα του Μάνου Χατζιδάκη (…)

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΡΕΛΛΗΣ :

(…) Τι ήταν ακριβώς ο Μουσικός Αύγουστος; Από τους ορισμούς που θα επιχειρηθούν εγώ θα προτιμησω εκείνη του ονείρου, της ανάπλασης της σκηνής της χαμένης γιορτής (…) η επιστροφή στη μαγεία της ποίησης.(…)
Τον θυμόμαστε τον Μάνο Χατζιδάκη πολλοί, εδώ στο Ηράκλειο. Και γιατί αγάπησε αυτήν την πόλη (…) και γιατί τον αγαπούσαμε (…)
Αλλά και γιατί μας έφερε τη γοητεία της εφηβείας, τη μαγεία της, τον ονειρικό χαρακτήρα της, την αγνότητα, τον απροσδιόριστο ερωτισμό της, την αίσθηση εκείνη της μεγαγχολίας που συνοδεύει την ομορφιά στην πιο ψηλή, στην τέλεια μορφή της.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΔΟΥΛΓΕΡΑΚΗΣ :

Ζήσαμε τη μαγεία εκείνου του ανεπανάληπτου Μουσικού Αυγούστου, που δέσποσε στα πολιτιστικά πράγματα και γεγονότα (…)ξανάκανε το Ηράκλειο αντάξιο της ιστορίας και των πνευματικών του καταβολών(…)
Εμπνευστής και κύριος οργανωτής και υπεύθυνος(…) ο Μάνος Χατζιδάκης, που έσμιξε τους οραματισμούς, τις συγκινλησεις, την πνευματική ελευθερία και τις μεγαλειώδεις εμπνεύσεις του, με τις πνευματικές-καλιτεχνικές ευαισθησίες, την πολιτιστική ορμή(!), (…)του κατ΄εξοχήν κουλτουριάρη Δήμαρχου Μανόλη Καρέλλη(…)και να παραδώσει στην κοινή απόλαυση «ότι θετικό εγένετο εν Ηρακλείω»(…)

Συγκυρίες-αλλοπρόσαλλες απομάκρυναν από τον μετέπειτα ετήσιο τυπικό Μουσικό Αλυγουστο τον γενάρση και δημιουργό του (σημ. Αλκμαν :Μ.Χ.)…
όμως ο Δήμαρχος (Μ.Κ.) είναι από εκείνους που πιστεύουν ότι ο Άγιος Κωνστντίνος (Αλκμαν: το νεκροτεφείο) είναι γεμάτος από αναντικατάστατους.(*)

ΝΙΚΟΣ ΚΟΠΙΔΑΚΗΣ :

(…) Ο Μάνος (Χατζιδάκης) άνοιξε τις πόρτες και τα παράθυρα για να επικοινωνήσει ο πολύς κόσμος με την τέχνη(…) Στα πάντα συμμετείχε, γιατί η ποιότητα όπως έλεγε, είναι απαιτητική και χρειάζεται το περιβάλλον της, Δεν λειτουργεί χωρίς τις λεπτομέρειες.(…) Δημιούργησε από το 1976 και μετά τη Μουσική Ακαδημία(…)
Το αποκορύφωμα της δημιουργίας του Μάνου στην πόλη μας ήταν ο δεύτερος Μουσικός Αύγουστος(…) Ο Μίνως Αργυράκης έγραψε στο περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ»:Το έδαφος έχει από καιρό προερτοιμαστέι με τη βοήθεια ντόπιων δυνάμεων. Κάστρα , εκκλησίες, πλατείες, θέατρα, κινηματογράφοι έχουν μεταμορφωθεί σε οπτικές και ακουστικές βάσεις. Και το Αυγουστιάτικο φεγγάρι, τριγυρίζει κάθε νύχτα στον ουρανό…Κι από κει μέσα είναι σαν να βγαίνει ο εμπνευστής αυτού του πανηγυριού, ο Μάνος ο αρχηγός της Αυγουστιάτικης απόβασης που βάλθηκε να απελευθερώσει μυσικά την Κρήτη.
(…)
Αυτοί που δούλεψαν για το πανηγύρι και έζησαν το όνειρο θυμούνται καθαρά, ανεξίτηλα ένα Μάνο γίγαντα, ακούραστο ευρηματικό, ευφυή, αριστοκράτη, να κινείται ανάμεσα σ΄όλους και όλα, να μεταβάλει την καθημερινότητα σε αιωνιότητα, να κατεβάζει τους αγγέλους της τέχνης παρέα με τους ανθρώπους της δουλειάς.(…)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΛΕΝΙΑΝΟΣ:

Θυμάμαι πάντα τις καλοκαιρινές εκδηλώσεις (…)Οι περίφημοι Μουσικοι Αύγουστοι του Μανου Χατζιδάκη και τςη παρέας του, του Κουρουπού, του Σακκά κ.α. που ξαφνικά ενέσκυψαν στην πόλη μας για να δώσουν ότι πολύτιμο από την τέχνη τους. (…)
Είναι σε κάθε περίπτωση αδιαμφισβήτητο ότι το Ηράκλειο(…) ιχνηλατεί μια πολυτιστική ιδιαιτερότητα και μια παρουσία.Οταν οι πριυποθέσεις είναι ευνοϊκές από πλευράς κλίματος ηγεσίας της τοπικλης μας κοινωνίας, τότε φαίνεται ότι μπορεί να ανθίσουν και στη μικρο-μέγαλη πόλη μας σπάνια άνθη μουσικής και πολιτισμού.(…)
Με εντυπωσίαζε πάντοτε η πίστη του σ΄αυτό που έκανε ή που έλεγε, ο λεπτός σαρκασμός του λόγου του, το πείσμα του να διδάξει ποιότητα και η αξιοπρέπειά του.

ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΡΦΑΝΟΥ:

(…)Και στο Ηράκλειο «τι εκόμισεν» (ο Μάνος Χατζιδάκης) Τη ΜΟυσικη Ακαδημία; Το θαυμάσιο πιάνο ; Τους Μουσικούς Αυγούστους;(…)
όσοι χαρήκαμε τους Μουσικούς Αυγούστους και ζήσαμε το μεθύσι που χαρίζει η μεγάλη Τλεχνη, το χρωστούμε σ΄αυτόν. Σ΄αυτόν την αρπαγή μας από τα μίζερα και τα ψυχοφθόρα της καθημερινής ζωής. Σ΄αυτόν τον πλούτο που γεμιζε την ψυχή μας, κάθε φορά που βγαίναμ΄απ το θέατρο, σ΄αυτόν και την ομορφιά που σκέπαζε και την ασχήμια της πόλης μας ακόμη και μετά το τέλος της παράστασης.
(…)
«ου παγάν λαέουσαν, απέσβετο και λάλον ύδωρ» προχωρούμε φτωχότεροι!

ΚΩΣΤΑΣ ΣΧΙΖΑΚΗΣ : συνέντευξη στο ραδιόφωνο (του Μάνου Χατζιδάκη)

Κ.Σ.(Σχιζάκης) : Αρχίζει ο Μουσικός Αύγουστος;
Μ.Χ.(Χατζιδακης): Αρχίζει ο πρώτος μουσικός Αύγουστος ο οποίος εφτασε και στο δεύτερο έτος που ήταν η πρώτη μορφή του ολοκληρωμένη αλλά δεν πήγε στο τρίτο έτος και έμεινε πάντα…
Θα μείνει ένα όνειρο όπως το λένε, στον ύπνο των εφήβων όπως θα έλεγε ένας ποιητής
Κ.Σ.: Τι σας άφησε ο Μουσικός Αυγουστος; Ποια ήταν η εμπειρία από αυτόν;

Μ.Χ.: Ότι…εμένα μου άφησε ένα πολύ ωραίο κοινό, ένα μοναδικό κοινό. Δεν θα ξαναβρεθει αυτό το κοινό,δηλ.το να μπορείς να φτιάχνεις μια δύσκολη μουσική γιορτή και αν βλέπεις ένα κοινό να παραληρεί και να έρχεται να συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο. Σημαίνει ότι υπάρχει μια πρωταρχική ύλη, για να γινει κάτι σημαντικό είτε στο θέατρο είτε στη μουσική και αυτό να επιτευχθεί στο Ηρ’ακλειο, η νεολεία με όλες τις αντιδράσεις που μπορούσε να έχει κανένας. Εξαίσιο κοινό εξαίσιο. Ύστερα οι ίδιοι οι πολίτες του Ηρακλείου περιέχουν μέσα τους ένα κοινό πάρα ολύ νέο, δεν έιναιούτε το κατεστημενο, το πάνω από τη μέση ηλικία, το οποίο θέλει απλώς να διασκεδάσει, ένα κοινό ανήσυχο, νέοι άνθρωποι όπως είνα διαφοροα ονόματα που τώρα θα αναφέρω, ακόμη καθηγητές Πανεπιστημίου νεώτατοι με ενδιαφέροντα, με ανησυχίες, ένα κοινό αριστουργηματικό κι αυτό δεν νομίζω ότι μπορεί να γίνει πουθενά αλλού, ο Μουσικός Αύγουστος, ουτε και επιχείρησαν άλλωστα, από την ώρα που οι συνθήκες δεν υπήρχαν, έχουν χαλάσει οι προϋποθέσεις για να υπάρξει Αύγουστος. (…)

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ :
(…)
Ο Μάνος Χατζιδάκης ήταν προικισμένος με σπουδαίο μουσικό ταλέντο (…)ήταν επίσης ταλαντούχος χειριστής του λόγου, στιχουργός και ποιητής.(…)
Και είχε δικαίωμα να δίδει μαθήματα ήθους αφού σ΄όλη του τη ζωή, τήρησε αυστηρά τους κανόνες δεοντολογίας(…)Είχε καλές σχέσεις με τις συγχρονες καλλιτεχνικές αντιλήψεις, τις νέες τεχνολογίες, ο λόγος του ήταν νεανικός και τα τραγούδια του αγαπήθηκαν (…)
Ο Χατζιδάκης έχει ευεργετήσει πολλαπλώς την πόλη μας: εκτός από τις δεκάδες υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις, μας προσέφερε ακόμα:
Το Μικρό Κηποθέατρο, που ανακάλυψε και διαμόρφωσε (…)
Την ιδέα να μετατραπεί, η αποθήκη του Λιμενικού Ταμείου σε Θεατρικό Σταθμό (σημείωση ΑΛΚΜΑΝ: την ετοίμαζαν για τον Μουσικό Αύγουστο του 1982, και είναι η μοναδική θεατρική αίθουσα μεχρι σημερα…2011)
Το εξαιρετικό πιάνο Steinway, αγοράστηκε με τις εισπράξεις από σειρά ρεσιτάλ που οργάνωσε ο Χατζιδάκης- με δωρεάν συμμετοχή των καλλιτεχνών.
(…)
Το σχόλιο του «Τρίτου» ΕΝ ΗΡΑΚΛΕΙΩ ΕΓΕΝΕΤΟ που δείχνει την αγάπη του για την πόλη μας και μας βοηθά χάρη στη διεισδυτική του ματιά, να δούμε και μεις αρετές της εκ πρωτης όψεως άσχημης πόλης μας, αρετές που γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε ή δεν αξιολογούμε σωστά.
Η πόλη μας τίμησε τον Μάνο Χατζιδάκη δεόντως μόνο μετά θάνατον, τα Ανώγεια τον τίμησαν εν ζωή, ανακηρύσσοντάς τον σε επίτιμο Δημότη.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(*) κοινή ρήση, εν χρήσει στην πολιτική: υιοθετήθηκε τότε, κι όμως όταν φύγουν, γεμίζουν … τα νεκροταφεία ιδεών.

1. Δεν ξανάγινε Μουσικός Αύγουστος, ο «αναντικατάστατος» Μάνος Χατζιδάκης, πολύπειρος πανέξυπνος και ταλαντούχος κατάφερε χρησιμοποιώντας τους πολιτικούς όλων των χώρων να κάνει το Θαύμα, μα δεν γίνονται πολλές φορές τέτοιες «ακριβές» εκδηλώσεις- το τέρας της φτηνής-πολιτικής αργεί, μα ξυπνά και τότε τα τρώει πολύ εύκολα όλα.
2.Τα περισσότερα στοιχεία από το αφιέρωμα της (εφημερίδας) ΑΛΛΑΓΗΣ, αγνώστου χρονολογίας

3. Το κείμενο αυτό δεν έχει ολοκληρωθεί , συμπληρώνεται κα διορθώνεται ακόμα