Μέσα στον ορυμαγδό των νέων οικονομικών μέτρων που έπληξαν όλους τους Έλληνες, μικρές ευχάριστες εκπλήξεις είναι καλοδεχούμενες. Μια ακόμα είναι η έκθεση ζωγραφικής στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου, την πιο επιβλητική και επίσημη αίθουσα τεχνών της πόλης μας. Ενώ είναι συνηθισμένο να παραχωρείται ο ιστορικός αυτός δημοτικός χώρος σε κάθε ενδιαφερόμενο,ανεξάρτητα από την ποιότητα ή το είδος «τέχνης» ή εμπορεύματος που επιθυμεί να παρουσιάσει ή να εκθέσει, αυτήν τη φορά ήταν ιδανική υποδοχή για την ζωγραφική των ανθρώπων του «Αγίου Χαράλαμπου». Είναι πολύ σημαντική και η πληροφορία για την ύπαρξη ενός ιδιωτικού ψυχιατρικού καταστήματος στην περιοχή μας, που συμπληρώνει τα ανεπαρκή ή μικρής χωρητικότητας δημόσια ιδρύματα και κλινικές. Ενώ για κάθε ιατρική ειδικότητα οι γνώσεις μας είναι εκτεταμένες, ενώ οι γιατροί γίνονται «διάσημοι» και οι τιμές των φακελακίων υψηλές και εν μέσω οικονομικής κρίσης- ενώ όλοι έχουμε γίνει και λόγω ΤV και εφημερίδων αρκετά καλοί «παθολόγοι», την ψυχιατρική την αποφεύγουμε όπως ο διάβολος το λιβάνι.
Θέλεις γιατί είναι πολύπλοκη και ακατανόητη, γιατί στηρίζεται σε θεωρίες που φαίνονται σκοτεινές και απίθανες, πάντως μας απωθεί και η λέξη ψυχίατρος, που βέβαια (έχουμε τη ακλόνητη γνώμη) συνδέεται με την τρέλα και την παράκρουση. Οι εμπειρίες ακόμα κι αν δεν είναι άμεσες, διαχέονται στις ευρύτερες οικογένειες που βέβαια έχουν σχεδόν όλες στα μέλη τους και κάποια με αποκλείνουσες συμπεριφορές που φτάνουν σε απερίγραπτα (και τρομοκρατικά) άκρα.
Η έκθεση στην Βασιλική των εικαστικών έργων των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα, προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία για να απολαύσουμε καλή (σχεδόν σ όλους τους πίνακες) ζωγραφική. Μα το σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι οι ψυχικές ασθένειες όπως οι οποιεσδήποτε αρρώστιες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη σιωπή και την απομόνωση και την αποφυγή των θεραπευτών, αλλά με καταφυγή στην επιστήμη και το άνοιγμα στους άλλους και την κοινωνία γενικότερα.
Αν ακόμα οι βαρύτερες ψυχικές παθήσεις πλήττουν συγκεκριμένα άτομα, οι συνήθεις όπως το άγχος η κατάθλιψη, η άνοια το αλτσχάιμερ κλπ παραμονεύουν τον καθένα μας, σε κάποια περίσταση ή σε κάποια ηλικία. Ας επισκεφτούμε λοιπόν την έκθεση των ασθενών της κλινικής «Άγιος Χαράλαμπος» για να διώξουμε ριζωμένους φόβους και γαντζωμένες στο παρελθόν μας προκαταλήψεις, ας ακολουθήσουμε με ανοικτή διάθεση και απόλυτη δεκτικότητα τους δημιουργούς. Η ιστορικός Τέχνης Ε.Πλέσσα γράφει στο σημείωμα του ημερολογίου : «τα έργα των ασθενών αποτελούν δημιουργικές εκφράσεις που ξεκινούν από εκείνον που ζωγραφίζει και καταλήγουν πάλι σε αυτόν» είναι βέβαια σχετικά σωστό, αλλά ας μην περιορίζει την αξία του εικαστικού αποτελέσματος. Ο κάθε καλλιτέχνης ξεκινάει από τον εαυτό του (κάνω τέχνη για την ψυχή μου-δηλαδή για τον εαυτό μου, έχουν πει πολλοί) αν το αποτέλεσμα έχει αισθητική αξία, αν μπορεί να πάει στους άλλους, στο κοινό(και πότε), είναι άλλης τάξης ζήτημα.
Μας άρεσαν πολλά έργα, η θέα προς τα μέσα, χαρακτηριστικό των πιο πολλών πινάκων, είχε πλαστικές αρετές και γοητευτικές πλευρές. Η αφέλεια η παιδικότητα ο έντονος συναισθηματισμός, είναι χαρακτηριστικά που δεν μειώνουν την αισθητική αξία του αποτελέσματος. Ο μύθος αναπλάθεται βαθιά και γίνεται εικόνα: βρήκα πρωταγωνιστές παραμυθιών σε ωραία σκίτσα και παλάτια της πριγκιπέσας σε μεγάλους πίνακες, με έντονο χρωματισμό. Η τεχνική είναι απλή, η τάση έκδηλα εξπρεσιονιστική τα αποτελέσματα εντυπωσιακά, ακόμα κι αν απηχούν επιδράσεις γνωστών πινάκων (σπάνια).
Ας συγχαρούμε τους συντελεστές, μας έδωσαν λίγη χαρά που λείπει απελπιστικά αυτόν τον καιρό.
ΑΛΚΜΑΝ 