Σχόλιο στο κειμενο του Θ.ΝΙΑΡΧΟΥ εναντίον του Μ.ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ που στείλαμε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
<Η κριτική μπορεί να καταδικάζει, ο ποιητής όμως είναι αθώος.>
Κύριε διευθυντά, Επιτρέψετέ μου να σχολιάσω ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στις 29/30 Νοεμβρίου στην έγκριτη εφημερίδα σας, επειδή νομίζω ότι αδικεί έναν ποιητή ,που δεν ήταν μόνον ένας υψηλού επιπέδου πνευματικός άνθρωπος, αλλά και ένας πολίτης που αγωνίστηκε για τον τόπο του, δεν δίστασε να διακινδυνεύσει και τη ζωή του όταν χρειάστηκε. Ο γνωστός ποιητής κριτικός και δημοσιογράφος Θ. Νιάρχος, συνεκδότης κάποτε του εξαιρετικού λογοτεχνικού περιοδικού «η λέξη» το Σάββατο 29 Νοεμβρίου, έριξε ένα «πάρθιον» βέλος, στον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, από τις στήλες των» ΝΕΩΝ».
Aνέσυρε ένα κείμενο του 1982 του ποιητή της Αριστεράς (ας τον ονομάσουμε έτσι για να γίνει φανερό σε όλους σε ποιον αναφερόμαστε) που απέδιδε ευθύνες σε γνωστό κριτικό της λογοτεχνίας (τον Ανδρέα Καραντώνη)για τη στάση του στη Δικτατορία. Ο αρθρογράφος της γνωστής καθημερινής εφημερίδας, αμφισβήτησε την αντικειμενικότητα του Αναγνωστάκη και εμμέσως το ήθος του. Το πρώτο και σημαντικότερο επιχείρημα που διατύπωσε ήταν, ότι ο Καραντώνης, δεν κέρδισε τίποτα από την επάρατη, συνεργάτης της ΕΙΡ ήταν (από το 1948)και παρέμεινε, άρα …αζημίως αλλά χωρίς κέρδος την υποστήριξε την χούντα και κακώς τον κατηγόρησε ο Θεσσαλονικιός ποιητής. Είναι έτσι; Όχι βέβαια για όσους έχουν κάποια μνήμη. Στα 1971 -72 όταν οι λογοτέχνες ( με συμμετοχή του Αναγνωστάκη ) αντιδρούσαν στην χούντα με τα 18 ΚΕΙΜΕΝΑ, όταν ο Σεφέρης στηλίτευε τη Δικτατορία και διακήρυσσε την ανάγκη επιστροφής στη Δημοκρατία πριν επέλθουν οι καταστροφές, ο κριτικός Ανδρέας Καραντώνης (απο)δεχόταν ευχαρίστως το Ά Κρατικό βραβείο Κριτικής (1971) και το Μέγα Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1972).
Όμως ήταν μαύρος κι άραχνος (πολιτικά) από τα χρόνια του εμφυλίου, είχε τιμηθεί με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων (1957), το Βραβείο “Πουρφίνα” της Ομάδας των 12 (1959), μα ήταν από τους λίγους πνευματικούς ανθρώπους, στυλοβάτες του καθεστώτος των συνταγματαρχών και του “έπρεπαν” πιο μεγάλες τιμές. Ήταν άξιος λοιπόν ο μισθός του και εισέπραξε τα δικά του επίχειρα, τα” βραβεία του έθνους”. Για το τι έκαναν άλλοι, δεν χρειάζεται σχόλιο , τα μπερδεμένα λόγια απλώς δείχνουν αμηχανία ,γιατί ο Αναγνωστάκης ήταν έντιμος ανιδιοτελής άνθρωπος και βέβαια ανυποχώρητος αγωνιστής της Αριστεράς και της Δημοκρατίας, έτσι που να ακούγεται παράταιρο, ενοχλητικό, άδικο το ερώτημα που …δεν έθεσε ο Θ.Ν. “ποιος υπήρξε πιο επιζήμιος”( ο Καραντώνης ή ο Αναγνωστάκης). Όσον αφορά στα φρονήματα των καλλιτεχνών, δεν (περί)ορίζονται από κανέναν. Υπάρχουν και “φασίστες” ποιητές, που πληρώνουν όπως οι κοινοί θνητοί μόνο τυχόν παράνομες πράξεις(π.χ.Πάουντ), δεν τους εμποδίζει κανείς να πιστεύουν ότι θέλουν.
Με εκτίμηση. 30-11-2014
Βασίλης Ζεβελάκης, αρχιτέκτων
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Βρέθηκε το κείμενο του Αναγνωστάκη(1982) ( από τον Γ.Ζ. Που τον ευχαριστούμε θερμά) – μπορεί να το ψάξει αν ενδιαφερθεί κανείς, στο αρχείο της «Αυγής». Δείχνει πόσο λάθος είναι να εντάσσεται στις διαφωνίες των λογοτεχνών και τις προσωπικές έριδες. Ο ποιητής ασχολήθηκε με τον Α. Καραντώνη, ενόχλησε επειδή δεν του χαρίστηκε. Μια αναδημοσίευση του κειμένου του 1972 , κάποια κατάλληλη ώρα, θα ναι καλύτερη απάντηση στο άρθρο του Θανάση Νιάρχου – που έχουμε πολλούς λόγους να τιμούμε την συνεισφορά του στα νεοελληνικά γράμματα και μας αρέσει η ποίησή του, αλλά έκρινε ίσως πολύ αυστηρά αν όχι αστόχαστα τον ποιητή.
ΑΛΚΜΑΝ 