Ανοιξιάτικος καιρός, η Κρήτη προσφέρει άπειρες διαδρομές. Η πρόταση είναι για ένα μοναστήρι που έχει ανακαινισθεί προσεκτικά, και είναι εξαιρετικά φιλόξενο. ¨Οποιος το έχει επισκεφτεί παλιότερα θα μείνει έκπληκτος, υπάρχουν και δυνατότητες στη περιοχή για καφέ ή φαγητό. Ο ξεναγός είναι από το παρελθόν μας, δάσκαλος γλυκύτατος αλλά και ομιλητής πολύ γλαφυρός, ο Μενέλαος Παρλαμάς (με το μικρό πολύτιμο βιβλίο του ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ )
Μενέλαος Παρλαμάς: ΔΩΡΙΚΟΙ ΨΙΘΥΡΟΙ
Ο Βώσακος είναι μια ορεινή τοποθεσία στον Μυλοπόταμο, ένα τραχύ βουνοκάμπι στα Ταλαία όρη-τον σημερινό Κουλούκουνα. Χρειάζεται ν ανηφορήσεις πολύ και να περάσεις πολλά κατσάβραχα και σκληρούς ασπαλάθους, για να πας. Αλλά αξίζει τον κόπο ! Οι ορειβάτες θα δοκιμάσουν καλά τα πλεμόνια τους, οι εραστές του παλιού, θα βρουν το παλιό Μοναστήρι, ερειπωμένο βέβαια και έρημο(**), αλλά πάντοτε ενδιαφέρον (σώζεται και μια φάμπρικα ολόκληρη, όχι όμως για την έκθλιψη της ελιάς αλλά…της μελόπιττας), και οι κυνηγοί άφθονο κυνήγι, ιδίως , αυτή την αποχή μπεκάτσες. Αν κανένας τώρα (…)ενδιαφέρεται μόνο για τις λέξεις, θα βρει κι αυτός, ο δυστυχισμένος, το εύρημά του. Κι αυτό θα είναι η λέξη Βώσακος.
Τη λύση για την ηλικία και την ποιότητα της λέξης Βώσακος μου την εχάρισε – χωρίς βέβαια να ξέρει το πρόβλημα- μια γυναίκα. Ήταν η νοικοκυρά του σπιτιού, όπου μας φιλοξένησαν προ ημερών στο χωριό – αφετηρία του τελευταίου κυνηγιού.
-Φάε, μου λέει κάποια στιγμή. Τ΄αυγά είναι τηγανισμένα με βώτυρο !
Γεμάτος ευγνωμοσύνη για τη …λέξη έφαγα και τ΄αυγά – παρά το ότι τα τρώγω μόνο με λάδι, από παιδική συνήθεια. Κι ύστερα άρχισεν ο μύλος: “Βώτυρος” αντί Βούτυρος”. Οι Δωριείς προτιμούσαν το ω στη θέση του ου : “μώσα” αντί “μούσα” και “κώρος” αντι “κούρος”… Εμεις οιΚρητικοί είμστε απόγονοι των Δωριέων. Άρα “βώτυρος”, είναι για μας το γνήσιο και…αριστοκρατικό. Μα τότε και το Βώσακος είνα δωρική λέξη. Ας την αναλύσουμε. Το πρώτο συνθετικ΄είνα , βέβαια, ο βους με τη δωρική μορφή του. Το δεύτερο πρέπει να είναι ο σακός (στην αττική διάλεκτο σηκός), που θα πει μάντρα. Άρα Βώσακος εσήμαινε ; “μάντρα των βοδιών¨. Και το τοπνύμιο αποδεικνύεται μαθουσάλειο, ενώ συγχρόνως η τοποθεσία φαίνεταιεξαιρετικά κατάλληλη για την διατροφή και φύλαξη των βοδιών.(…)
Βώτυρος, Βώσακος (…) Φωνές αρχαιοπρεπείς και μυστικές της μεγάλης Δωρικής Μάνας !
(**)σημείωση, σήμερα είναι πλήρως ανακαινισμένο το Μοναστήρι και εξαιρετικά φιλόξενο.
Το κείμενο είναι αφιερωμένο στο Μπλογκ:»Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία»
:
ΑΛΚΜΑΝ 