Η ΕΚΔΉΛΩΣΗ ΓΑΙ ΤΗΝ «ΤΟΛΜΗ»ΣΤΑ ΚΑΛΕΣΣΑ 25.11.2016
Ένα λουλούδι στην άνυδρη πόλη μας…
Πολλοί ομιλητές, ευτυχώς διαφορετικοί, ανόμοιοι, στην αίθουσα των Άνω Καλεσσών, μίλησαν με συγκίνηση για την εφημερίδα που κάποτε ίδρυσε ο Νίκος Βιδάκης, συντήρησε λίγα χρόνια ο Σπύρος Καλλέργης.
Παρουσιάζομε μια από τις εισηγήσεις:
( Β. ΖΕΒΕΛΑΚΗΣ , αρχιτέκτων)
Η ΤΟΛΜΗ ήταν μια τοπική καθημερινή εφημερίδα, που εκδόθηκε στα 1983′ στο Ηράκλειο, από τον δημοσιογράφο Νίκο Βιδάκη.
Στην καρδιά της πόλης μας, απέναντι από το,άγαλμα του Δασκαλογιάννη, εκεί που κάποτε ήταν το μεγάλη υδατοδεξαμενή των Βενετών, που χώραγε 6000 βαρέλια νερό, ήταν τα γραφεία του λεγόμενου< συγκροτήματος>,δηλαδή των Νέων , ΒΗΜΑΤΟΣκαι ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, και η διεύθυνση της εφημερίδας , που ίδρυσε ο 31 χρονος τότε ανταποκριτής.
Παρακολουθήσαμε με πολύ ενδιαφέρον την γέννηση του μικρού επαρχιακού εντύπου,ήταν σαν να ερχόταν στον κόσμο ένα παιδί.
Με τις δυσκολίες και τα προβλήματα, τους <πόνους> ενός φυσιολογικού τοκετού, μόνο που κράτησε πολλές μέρες. Κόπος ξενύχτια, ιδρώτας πολύς, νεύρα , φωνές αγωνία. Κι < μαμα> ήταν μια ομάδα 4-5 ανθρώπων, ο μπαμπάς έλειπε….
Υπήρχε και νονός, ποιος να τον θυμάται σήμερα άραγε; Ήταν ένας δημοσιογράφος του συγκροτήματος των “Νέων”κέρδισε τον διαγωνισμό της επιλογής ονόματος και ένα μπουκάλι, μέτριου οινοπνεύματος. …
Το διαφημιστικό το σχεδίασε ο αειθαλής γελοιογράφος Κώστας Μητρόπουλος. … Γιατρός, με εμβρυουλκό και βελόνες και αναισθητικά ( οινοπνεύμα τα)ο Νίκος Κακαουνάκης, φίλος από τον σύλλογο Κρητών 1965(;) αργότερα θα αποκτήσει < όνομα> , διασημότητα και για ορισμένους θα είναι ο απεχθέστερος κονδυλοφόρος του ελληνικού τύπου και για άλλους ο Ρομπέν των Δασών της φτωχολογιάς, ο υπερασπιστής της δημοκρατικής ( λεγόμενης)παρατάξεως .
Σε μας έδειξε τότε ένα “άγνωστο” επάγγελμα, τον ρεπόρτερ, που δεν υποχωρεί σε κανένα όριο, δεν κάνει πίσω ότι κι αν συμβαίνει, στην προσπάθεια του να ανοίξει τον φάκελο μιας είδησης, να βρει την αλήθεια (του) στους σκοτεινούς δρόμους μιας κακοποιημένης κοινωνίας, στους τριβόλους και τους Διαβόλους της.
Τον μανιακό της δημιουργίας εντύπων, με πολύ λίγα μέσα( οικονομικά)που ο κόπος δεν έχει όρια η μέρα αρκετές ώρες.
Δεν ήταν ποτέ ο Ν.Κακαουνάκης στενός άνθρωπός μας, μα σήμερα είναι μια ευκαιρία να τον θυμηθούμε, χωρίς υπερβολικές επικρίσεις και καταδίκες, για μια βοήθεια ,που ενιδιοτελώς πρόσφερε, αυτό το ξέρουμε, στην γέννηση της ΤΟΛΜΗΣ- που δεν ήταν ποτέ κίτρινη ή “εμπορική” δεν εξέθεσε ποτέ και κανέναν, δεν πούλησε τις ιδέες και τις θέσεις της.
Στη σειρά των θηρίων (τεράτων αν θέλετε) της δημοσιογραφίας, Θέμος , Μάκης , Τράγκας,Κακαουνάκης που έχει τοποθετηθεί< δίκαια η άδικα αδιάφορο>ήταν ο εντιμότερος, γιατί δεν υπήρξε τόσο χυδαίος καταδότης , τόσο ανάλγητος κυνηγός κεφαλών- ,η τόσο φρικτός κήρυκας μίσους – όπως οι άλλοι. Σταθερός σ ότι πίστευε, πολύ υπερβολικός ( είναι αλήθεια) στη πολεμική που ασκούσε , εξαιρετικά άδικος σ ότι αντιπαθούσε. Απέκτησε οικονομική άνεση μα δεν έγινε εκατομμυριούχος όπως οι άλλοι … …
Μα η ΤΟΛΜΗ πέρασε από τη γέννηση, αυξήθηκε μεγάλωσε έζησε αρκετά χρόνια. Όσα της έγραφε η πολιτική της μοίρα. Αυτός, που την έφερε στο φως ο Κακαουνάκης, δεν της καθόρισε το δρόμο, είχε ´όμως έναν <πατέρα < που επηρέασε ίσως την πορεία της, την δημοσιογραφική δεοντολογία και το ήθος της…
Ήταν ( κανεις δεν το,ξέρει,με βεβαιότητα, δεν έγινε ποτέ τεστ DNA) ο Λ.Καραπαναγιωτης, προϊστάμενος του Ν.Βδάκη στα ΝΕΑ, επισκέπτης τακτικά της ΤΟΛΜΗΣ και του νησιού μας, υψηλού αναστήματος και ήθους.
… Τι έγινε, όμως με την νέα ηρακλειώτικη εφημερίδα; Στο,πρώτο,της φύλλο, έδειξε μια προτίμηση σε πρόσωπα, στον τίτλο δίπλα είχε μια φωτογραφία του Κ.Ασλάνη, που ήταν τότε ο πιο νέος από τους φερέλπιδες τοπικούς πολιτιτικούς.
Πρώτα κειμενα , χρονογραφήματα από Β.Ζ.και Κ.Σ.ψευδώνυμα πάντα. Μια ομάδα νέων προσήλθε σιγ´α σιγ´α, ο Κώστας Μπογδανιδης, οΑλέκος Ανδρικάκης, Μανόλης Μπατινάκης, Παναγιώτης Γεωργουδης, Μανόλης Αργυρακης, Νέλλη Κατσαμά,Γιάννης Μιχελάκης, Μανούσος ζαχαριουδάκης , ο Ηρακλής Φθενός, κ.α. …
Σταθερή τοποθέτηση στην Δημοκρατική παράταξη και κάλυψη του χώρου της Αριστεράς, ρεπορτάζ κείμενα απόψεις. … Οι παλιές τοπικές, εφημερίδες, που είδαν και κάποιον κίνδυνο , εκσυγχρονίστηκαν τεχνολογικά, συγκέντρωσαν τις δυνάμεις που είχαν, μια ανθοφορία φάνηκε στην πόλη μας,που την μάστιζε από την εποχή του Μοροζίνη η έλλειψη νερού.
Όμως ήταν απατηλή η εικόνα, η μάλλον δεν κράτησε πολύ. Παρά την κίνηση των πολιτικών κυρίως ιδεών, που φάνηκε να εντείνεται , η κοινωνική κατάσταση ήταν στάσιμη, τα κόμματα βραχυκυκλωμένα και ανίκανα να ανανεωθούν η να προχωρήσουν . .
Το,ΠΑΣΟΚ. κυρίαρχο της εποχής, αλλά και καθοριστικό της δημοκρατικής παρατάξεως, στο Ηράκλειο είχε δημιουργήσει την κομματική ομάδα του, και την είχε περιχαρακώσει με ασφάλεια, όπως κάποτε είχε κάνει το ΚΕΝΤΡΟ( προδικτατορικά ), …
Η ΤΟΛΜΗ έπαιξε κάποιο ρόλο στις αρχικές διαδικασίες, μα γρήγορα, μπήκε στο περιθώριο των κομματικών ζυμώσεων, αρκετοί την έβλεπαν με καχυποψία, σαν εμπόδιο.
Κανείς επαγγελματίας πολιτικός δεν αξιοποίησε το νέο καθημερινό έντυπο, δεν υπήρξαν κείμενα αναλύσεις ή προτάσεις πολιτικές, από βουλευτές υπουργούς κλπ. Όμως μια ευρύτερη ομάδα της δημοκρατικής παράταξης, από το ΠΑΣΟΚ έως την άκρα αριστερά, μπόρεσε να αναπτυχθεί και να εκφραστεί με επάρκεια , από το έντυπο αυτό. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι προσκείμενοι τότε στο ΠΑΣΟΚ Αντώνης Βασιλάκης αρχαιολόγος, Ντίνος Κωνσταντόπουλος δημοσιογράφος , Ζάχαρης Κραταράκης φιλόγολος , Αντώνης Σανουδάκης συγγραφέας – φιλόλογος, ο δικηγόρος – θεατρολόγος Γιώργος Μαρκόπουλος αλλά και καλλιτέχνες και δημιουργοί.
Ο έμπορος και φιλότεχνος, Δημήτρης Γιγουρτσής, έγινε ο πρωτότυπος γελοιογράφος, με τα περίφημα, ανθρωπάκια του, τα <ούφο>. Ο Στέλιος Μαρκατάτης, έδωσε αξέχαστα κείμενα αναμνήσεων,για το παλιό Ηράκλειο. Ο Σίφης Καμάρης με τα πνευματώδη κείμενά του και τον Κλεάνθη και τέλος με τον <Εφέ του Καφενείου>, παραλλαγή του εφέ του Αϊδινίου,την πολύ πρωτότυπη , και ακανθώδη γραφή .
Ο Δημήτρης Ξηριτάκης, με πολλούς τρόπους, ο Γιώργος Ζεβελάκης με ιδέες και προτάσεις και αυτός που σας ομιλεί, όπως μπορούσε. Ζητώ συμπάθεια από αυτούς που δεν ανέφερα, το αρχείο της ΤΟΛΜΗΣ το αναζήτησα πολλές φορές αλλά δεν κατάφερα να το προσεγγίσω.
Κι ήρθανε μέρες κάποτε δύσκολες και καιροί οργισμένοι, κρίση εξάντλησε το έντυπο που είχε ενηλικιωθεί, το λουλούδι ήταν ανθισμένο μα ντελικάτο, κι η πόλη μας άνυδρη, ετοιμαζόταν από το1970(!) το φράγμα Αποσελέμη.
Η κρίση του τύπου είχε προηγηθεί, της οικονομικής της χώρας, οι εφημερίδες , μετά την επέλαση της τιβι, και την ανάπτυξη των ψηφιακών μέσων, άρχισαν να φθίνουν, κι οι μικρότερες δεν άντεχαν .
Η ΤΟΛΜΗ πιέστηκε στις αρχές του 2000 (2005;), ο ιδιοκτήτης της έψαξε για βοήθεια, βρέθηκε ο πρώτος προσφερόμενος, ακολούθησε δεύτερος για να καταλήξει η τοπική καθημερινή εφημερίδα του Ηρακλείου, στον γνωστό επιχειρηματία Σπύρο Καλλέργη.
Ο τελευταίος, πλήρωσε την αποκοτιά του,κι η η ΤΟΛΜΗ πέρασε σχετικά ομαλά στην ιστορία…
Αφού διέγραψε την τροχιά του μπορούσε έδυσε, η εφημερίδα του Νίκου Βιδάκη, αφήνοντας μια σταγόνα φωτός, είπε ο πιο ρομαντικός συμπολίτης μας.
Οι αριστεροί , μανιακοί των ερευνών και των αναλύσεων έψαχναν κι άλλους λόγους και αιτίες. Δευτερεύοντες βέβαια, μα ας γυρίσουμε κάποιες σελίδες της τοπικής μας ιστορίας.
Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Τούρκος γενικός διοικητής Κρήτης, μετέφερε την έδρα της πρωτεύουσας του νησιού στα Χανιά. Στις αρχές του 20ου αιώνα, επί Κρητικής Πολιτείας, ο Πρίνζιπας εγκαταστάθηκε στα Χανιά, οι κρητικοί ενθουσιάστηκαν, με τον ευθυτενή υπερήφανο ηγέτη, μόλις πάτησε το πόδι του ,δεν μπορούσαν βέβαια φανταστούν ότι ήταν ομοφυλόφιλος – δεν είχε και σημασία-ο γαλαζοαίματος αριστοκράτης.
Στο Ηράκλειο πλειοψηφούσε η συντηρητική παράταξη ,για το 1/4 περίπου του αιώνα (Καραβανάδες και αργότερα Βασιλικοί) και δυο διαπρεπείς πολιτικοί, ο Ιωάννης Σφακιανάκης και ο Αριστείδης Μιχελιδάκης.
Η επέλαση των Φιλευθέρων και του Βενιζέλου, άλλαξε γρήγορα τους συσχετισμούς η Κρήτη ολόκληρη και η πιο μεγάλη πόλη της έγιναν κάστρα της Δημοκρατικής παράταξης (για 2/4 – μισόν δηλαδή πάνω κάτω αιώνα).
Κι ήρθε η επάρατη (Χούντα) σταμάτησε την κυριαρχία των κομμάτων για λίγο για να ακολουθήσει η Μεταπολίτευση με νέα ανατροπή των συσχετισμών , διαλύθηκε η φιλελεύθερη (Κεντρώα ονομαζόταν τότε) παράταξη, στη θέση της το Σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ για 1/4 πάλι αιώνα. Και μπήκε ο 21 ος αιώνας, με νέα ανατροπή, ένας σχηματισμός της παραδοσιακής Αριστεράς, συνέτριψε το ΠΑΣΟΚ και κυριάρχησε στην Κρήτη και πρώτα φυσικά την κεντρική πόλη της.
Αυτό το ιστορικό φόντο οδηγεί σε κάποιες σκέψεις, το Ηράκλειο, έδειξε την πιο μεγάλη αστάθεια, στο νησί μας, αλλά και στην χώρα ίσως, άλλαξε και ριζικά μάλιστα πολλές φορές. Μετά του πιο γνωστούς ηγέτες της Κρητικής Πολιτείας, δεν αναδείχθηκαν στο νομό μας σημαντικοί πολιτικοί, αν και υπήρξαν αρκετοί που δεν εστερούντο προσόντων, ενώ στον πνευματικό, τον καλλιτεχνικό και τον κοινωνικό χώρο είχαμε πολλές, άπειρες, αξιόλογες περιπτώσεις.
Το Ηράκλειο, κέντρο της Κρήτης αλλά και η μεγαλύτερη πληθυσμιακά και οικονομικά περιοχή της, έγινε μια πόλη ανοικτή και ανεκτική και φιλελεύθερη, ανεξάρτητα από τι κατά καιρούς κομματικές προτιμήσεις των πολιτών της. Αναπτύχθηκε σ΄όλους τους τομείς, έκανε άλματα, αλλά υποτίμησε την πολιτική, που ίσως ήταν ίσως” η Αχίλεια πτέρνα της” .
Η ΤΟΛΜΗ μια πολιτική εφημερίδα, άνθισε όψιμα στην πόλη μας, δημιούργησε προοπτικές – μα ήταν άνυδρο το έδαφος, και γι αυτό μαράθηκε νωρίς. Μα δεν είναι μέρα κατάλληλη για γκρίνιες και μεμψιμοιρίες, η εφημερίδα του Βιδάκη, ήταν ένα αξιόλογο πείραμα, που δείχνει ότι υπάρχουν ελπίδες για την πολιτική αναγέννηση του Ηρακλείου και του νομού μας.
Ο ρομαντισμός των συμπολιτών μας έχασε μια ακόμα μάχη, μα θα κερδίσει κάποτε και τελικά τον πόλεμο.
…
Το Ηράκλειο, η πρωτεύουσα του νησιού μας, η πιο ενδιαφέρουσα πόλη της Κρήτης και από τις πιο ζωντανές της χώρας, θα βρει και την πολιτική της πληρότητα και την πιο κατάλληλη έκφραση των κατοίκων της.
…
Άσκημη πόλη , λένε πολλοί, άλλοι αυτοί που την αγαπούν τραγουδούν:
“Πόλη της μνήμης και της θύμησης θαλασσολούλουδα μαζεύεις στην ποδιά σου
και συνορίζονται ο Νοτιά ςμε τον Βοριά ποιος να πρωτοχαϊδέψει τα μαλλιά σου…”
Η εφημερίδα του Νίκου Βιδάκη, ήταν ένα λουλούδι της πόλης μας μαράθηκε νωρίς, μα άφησε μια σταγόνα φως , μια καλήν ελπίδα.
ευχαριστώ πολύ
ΑΛΚΜΑΝ 
Ο Γιάννης Γιγουρτσής γραφει στο face book:
(Yanni Gigourtsis)
Στο τέλος αυτού του σημειώματος υπάρχει ο σύνδεσμος για μια υπέροχη ομιλία του Vasilis Zevelakis σε μια πρόσφατη εκδήλωση για την εφημερίδα του Ηρακλείου «Η Τόλμη», που έγινε στα Καλέσα του Ηρακλείου. Το κείμενο συμπυκνώνει εξαιρετικά την ιστορία και κυρίως το πνεύμα της εφημερίδα. Η Τόλμη πέρα από μία επιτυχημένη προοδευτική ανεξάρτητη εφημερίδα υπήρξε και κομμάτι της οικογενειακής και αλλά και της προσωπικής μου μυθολογίας.
Οι στενές σχέσεις του πατέρα μου με τον εκδότη της Νίκο Βιδάκη και η συνεργασία του με την εφημερίδα με έφεραν σε πρώτη φορά σε επαφή με τον χώρο του τύπου. Στην Τόλμη γνώρισα ανθρώπους εξαιρετικούς και ιδιαίτερους, κάποιοι από τους οποίους έγιναν στην πορεία φίλοι μου, Ορισμένοι είναι ακόμη.
Από τους πολλούς σημαντικούς ανθρώπους που γνώρισα στην Τόλμη, θα περιοριστώ να αναφερθώ σε κάποιον που δεν ζει πια. Στον Λέοντα Καραπαναγιώτη, μια εμβληματική φιγούρα της δημοσιογραφίας, που ήταν ο διευθυντής των Νέων, την εποχή της μεγάλης τους ακμής. Θα μου μείνουν αξέχαστες κάποιες βραδιές που βρέθηκα μαζί του και με όλη την παρέα της Τόλμης, στις νυχτερινές τους εξόδους, περίεργος και καλός ακροατής τότε εγώ και φιιλέρευνος φοιτητής. Στην Τόλμη, μοιραία, δημοσίευσα και τα πρώτα κείμενα που έγραψα στον τύπο.
Τα υπόλοιπα τα λέει, πολύ καλύτερα, το αφιέρωμα που ακολουθεί, με την ομιλία του Βασίλη και πολλές φωτογραφίες, πολλές από ΄τις οποίες ταυτίζονται με εικόνες την δική μου εφηβεία και απο την ενηλικίωσης μου, ηλικιακή και πολιτική.
Να σαι καλά Νίκο Βιδάκη, σου χρωστάμε πολλά.
Βασίλη, γεια στα χέρια σου για το ωραίο αφιέρωμα
Μακάρι να ήμουν εκεί. Θα είχα να πω και κυρίως να ακούσω πολλά.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!