Η ΑΠΑΓΩΓΗ & Η ΠΡΟΒΑ

Η ΑΠΑΓΩΓΗ & Η ΠΡΟΒΑ

Πριν καιρό, αναρτήθηκε το κείμενο – διορθώθηκε και ξανα ανεβαίνει, αφού «έφυγαν»όλοι σχεδόν οι πρωταγωνιστές…

Η ΑΡΠΑΓΗ (ΑΠΑΓΩΓΗ) & Η ΠΡΟΒΑ

Την άκουγα να μιλάει, με ουδέτερη εξομολογητική διάθεση, εξέθετε κάποιες απόψεις και διέγραφε την πορεία της προσεκτικά, σαν να συμπλήρωνε βιογραφικό σημείωμα για την εκλογή της στην Ακαδημία.

Η πασίγνωστη ζωγράφος και φίλη των νεανικών χρόνων Σαβίνα Κ. είχε αποδεχθεί την αίτηση μου, για εκτεταμένη συνέντευξη, αν και δεν ήταν καθόλου εύκολη και απέφευγε όπως ο διάβολος το λιβάνι, τους δημοσιογράφους και την ανεξέλεγκτη προβολή. Ήξερε ότι θα ήμουν διακριτικός και δεν θα την εξέθετα για κανένα αντάλλαγμα με κανέναν τρόπο.
-Πως σας έβγαλαν(σας έδωσαν)αυτό το όνομα; ήταν η πρώτη ερώτηση
-Το Σαβίνα είναι πολύ σπάνιο βέβαια, μα όχι στις λατινογενείς χώρες, το Sabine ακούγεται συχνά στην Ευρώπη. Για να σου θυμίσω, προέρχεται από την Ρωμαϊκή ιστορία (μυθολογία) την οποίαν ως νεοέλληνες, ξεχνάμε αμέσως, καθότι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων (τρομάρα μας) δεν έχουμε σε μεγάλη εκτίμηση τους αρχαίους γείτονές μας – μας εντέγραψαν, έτσι λέγανε τα βιβλία μας. ΄Ομως αν το όνομα των Σαβίνων διασώθηκε, δεν οφείλεται στην ωραιότητα του (ή των) αλλά στην σημασία του. Οι γυναίκες εκείνες με κίνδυνο της ζωής τους απέτρεψαν ένα εμφύλιο πόλεμο κάποτε. Γι αυτό τις ζωγράφισε ο μεγάλος Γάλλος Νταβίντ, όταν σπαρασσόταν η χώρα τους από εσωτερικές διαμάχες. Γιαυτό με ονόμασαν κι εμένα Σαβίνα, όταν στην Ελλάδα που γεννήθηκα ο εμφύλιος ήταν στην πιο μεγάλη του (αιματηρή) ένταση. Ο πατέρας μου αυστηρότατος και δημοκρατικότατος, διάλεξε αυτό το άγνωστο σ΄όλους όνομα – χωρίς κανέναν κίνδυνο να εκτεθεί (ως συνοδοιπόρος).
Όταν έμαθα να σχεδιάζω κι αργότερα, είδα ότι το όνομα μου συνδεόταν με σπουδαία ζωγραφικά έργα, του Νταβίντ, του Πουσέν, του Πικάσο…

-Κι η ζωγραφική; πότε καταλάβατε ότι ήταν ο δρόμος σας;
-Ποτέ, άρχισα να μουτζουρώνω χαρτιά και κάθε τι από μικρή, ακόμα το ίδιο κάνω.

-Όμως σπουδάσατε χρόνια ,γίνατε ζωγράφος και αποκτήσατε και μεγάλο όνομα – δεν αρκούσε η διάθεση σας…
-Όπως εσείς μάθατε να γράφετε, δηλαδή να αποτυπώνετε τις σκέψεις σας όπως μπορείτε, έτσι κι εγώ διδάχτηκα κάποια στοιχεία σχεδίου, για τον ίδιο σκοπό ακριβώς (να αποτυπώνω σκέψεις και αισθήματα).

-Είναι αλήθεια ότι ο πρώτος σας γάμος συνδέεται με απαγωγή;
-Κατά κάποιο τρόπο, με “άρπαξε” ο Γιάννης Κ., με την δική μου βέβαια συμφωνία και καθοδήγηση. Οι Δεξιοί και Δημοκρατικοί γονείς είχαν αγεφύρωτες όχι μόνο πολιτικές αλλά και κοινωνικές διαφορές, δεν ήθελαν αυτόν τον γάμο. Μα είμαστε τόσο τρελά ερωτευμένοι που δεν μας περιόριζε τίποτα απολύτως. Είχαμε συμφωνήσει να “κλεφτούμε” έτσι λέγανε τότε τις εκούσιες απαγωγές, μα υπήρχε καθυστέρηση. Σκεφτήκαμε να παίξουμε λίγο θέατρο, ένα απόγευμα κτύπησε το κουδούνι, κι όταν βγήκα με τη μάνα μου μαζί, ο υποψήφιος σύζυγος, με άρπαξε (δήθεν) βίαια από το μπράτσο και χαθήκαμε στα στενοσόκακα. Είμαστε 18 χρόνων, και μόλις είχαμε μπει στις ανώτατες σχολές της Αθήνας, φτάσαμε στην Πρωτεύουσα πριν καλά το εννοήσουν οι δικοί μας, φροντίσαμε κάθε τεχνική λεπτομέρεια. Είχαμε αποφασίσει την διακοπή κάθε οικονομικής σχέσης με τις οικογένειές μας, προσπαθήσαμε με νύχια και δόντια να ζήσουμε. Μαθήματα σε παιδιά, φροντίδα νηπίων, πλασιέ βιβλίων, μέχρι μικροπωλητής στην Ομόνοια ο σύζυγος. Αγώνας και κέφι για ζωή, απερίγραπτη κούραση και διάθεση να δοκιμάσουμε ότι υπήρχε. Επειδή τα οικονομικά ήταν πολύ πιεσμένα, φιλοξενούσαμε περιστασιακά φίλους, για να μοιραστούμε το νοίκι και τα έξοδα φαγητού. Η εποχή ευνοούσε την κοινή ζωή τα κοινόβια άνθιζαν σ όλον τον κόσμο. Κοινοκτημοσύνη, τέχνη και γράμματα ταίριαζαν στο βίο μας, που δεν είχε την παραμικρή πολυτέλεια, μα ξεχείλιζε από αισθήματα και πάθος για ζωή.

Όμως η πολιτική κατάσταση χειροτέρευε κι η δική μας ζωή άρχισε να κατρακυλάει. Οι μετανιωμένοι γονείς πρόσφεραν γην και ύδωρ, μα εμείς είχαμε την υπεροψία και την άγνοια της νιότης. Καμιά υποχώρηση, τίποτα, θα τα καταφέρναμε μόνοι μας. Ενώ τα αισθήματα μας ήταν πολύ έντονα, η αγάπη ξεχείλιζε, ως σύζυγοι δεν είμαστε καθόλου τυπικοί και συνηθισμένοι. Ο έρωτας δεν ήταν μια συνέπεια του γάμου, δεν είχε καμιά σχέση με τελετές και θρησκευτικά μυστήρια, παρέμενε μια επιλογή της στιγμής ελεύθερη και απρογραμμάτιστη. Οι αριστερές ιδέες μας (τότε) μας έφερναν θεωρητικές κατασκευές περί ζωής και κοινωνικής προόδου, το πρώτο ενδιαφέρον (και καθήκον) μας ήταν η αλλαγή, η επανάσταση – ο γάμος και η οικογένεια έμπαιναν στην “κολεκτιβιστική”(αν είναι σωστός ο όρος)λογική (και πρακτική). Ο Γιάννης δεν άργησε να διευρύνει τον κύκλο των ερωτικών επιλογών του, απέκτησε επαφή (και σωματική) με την Ειρήνη Χ. όχι μακρινή φίλη μου. Άργησα να το αντιληφθώ, αν και έγινε “μπροστά” στα μάτια μου, απονήρευτη και αθώα καθώς ήμουν. Όσο κι αν η ιδέα της αλλαγής των συντρόφων μου φαινόταν λογική, η ελευθερία απαραίτητη, όταν συνέβη το περιστατικό αναστατώθηκα και πληγώθηκα πού βαθιά. Η καρδιά μου ράγισε, μα δεν είπα τίποτα. Όταν τα οικομικά μας βούλιαξαν, αποφάσισε ο σύντροφος να ναυτολογηθεί, υπήρχε ένας γνωστός πλοίαρχος, που πρόσφερε δουλειά σε ποντοπόρο πλοίο. Άφησε για λίγο τη σχολή του, για να συγκεντρώσουμε χρήματα και να επιστρέψει στις σπουδές του. Προσπάθησα να ξαναβρώ τη αυτοκυριαρχία μου, η “απάτη” του αγαπημένου συζύγου είχε προκαλέσει μεγάλα ρήγματα, πριν αναχωρήσει χωρίς καλά καλά να το καταλάβω, είχα βρεθεί στην αγκαλιά του στενότερου φίλου του. Όταν κουνούσα το μαντήλι, ήξερα ότι είχαν αλλάξει πολλά στις σχέσεις μας, ο γάμος και η “απαγωγή” ήταν (μου φαινόταν) ένα κακόγουστο αστείο – “το διαζύγιο” είχε εκδοθεί και το είχαμε αποδεχθεί και οι δυο – χωρίς να γίνει η παραμικρή συζήτηση χωρίς ούτε μια λέξη.
Ο γάμος συντηρήθηκε όσο έλειπε τυπικά, τα φονικά σχόλια (κουτσομπολιά) με πνίγανε, με τα χρήματα του όμως ζούσα και κάναμε και οικονομία για την επιστροφή του. Η αλληλογραφία επίσης τακτική, μα δενπερίσευε πια το αίσθημα κι οι αγάπες. Ο καιρός περνούσε γρήγορα, ο “ναυτικός” σύζυγος γυρνούσε στις πιο απόμακρες γωνιές της γης, εγώ έψαχνα ερωτικούς συντρόφους, παντού. Είχα χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και την ισορροπία μου, κανένα στήριγμα δίπλα μου δεν ήταν ισχυρό – ο έρωτας, σαρκοβόρος και απαιτητικός με παρέσυρε, σε πολύ επικίνδυνες διαδρομές. Χανόμουν, έρμαιο και άθυρμα στους εφήμερους συντρόφους, καταλάβαινα ότι στο τέλος της περιπέτειας περίμενε ο ψυχίατρος κι νοσοκόμος – αν ήμουν τυχερή.
Ο σύντροφος μου στα πέρατα της γης, αντίθετα από μένα, έβρισκε την πατρίδα και τον εαυτό του. Χαιρόμουν που άλλαζε κι ας μην μπορούσα να καταλάβω. Αυτός ο θιασώτης της επανάστασης, εγκατέλειπε τις αριστερές διδασκαλίες, τις σκληρές ρεαλιστικές “απόψεις”, στις μεγάλες θάλασσες και τα επικίνδυνα ταξίδια ανακάλυπτε το πρόσωπο ενός ανθρώπινου Θεού και τον δρόμο της δικής του σωτηρίας. Ο έντονος ερωτισμός του δεν τιθασεύτηκε, αντιθέτως έβρισκε αντικείμενα των πόθων του, μόνιμα και σημαντικά – σε πολλά λιμάνια.
Μιλούσαμε καθαρά. χωρίς υπονοούμενα, είχαμε χάσει τη συντροφικότητα ενός γάμου, αλλά μας ένωνε πια μια ακλόνητη αιώνια φιλία.

Μετά από 6 χρόνια ζούσαμε στην ίδια γειτονιά του κέντρου, με νέους συζύγους. Συνέχισε και τέλειωσε τις σπουδές του με υποτροφία, ενώ εγώ προσπαθούσα να βρω κάποιο δρόμο στη ζωγραφική – χωρίς να τα καταφέρνω. Είχα αποτοξινωθεί από τις πρόσκαιρες ερωτικές επαφές, μα δεν συγκεντρωνόμουν αρκετά – ζαλισμένη από γάμους και σχέσεις που ενώ φαινόταν ιδανικές δεν με γέμιζαν. Συνειδητοποιούσα ότι οι σημαντικοί άντρες είναι δύσκολο (αδύνατον) να αποδεχθούν τη γυναίκα ως ισότιμο και ισοδύναμο σύντροφο, αντιδρούσα ενστικτωδώς σ αυτήν την αδικία μα δεν μπορούσα να την αλλάξω. Όμως η Τέχνη δεν μπορούσε ακόμα να καλύψει τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες μου, έπρεπε να ζήσω. Κάποτε όμως κατανόησα ότι ζωγραφική δεν γίνεται με περισσεύματα του άνετου και εύπορου και “ευτυχισμένου” βίου μας. Η τέχνη δεν μας χρειάζεται όταν είμαστε χαρούμενοι και ήσυχοι. Αντιθέτως, μόνο όταν έχουμε ανάγκη παρηγοριάς, όταν ψάχνουμε στο σκότος, η τέχνη προσφέρει νήμα και φως.

Και τα άλλαξα όλα, έκανα κι άλλο γάμο, καταστάλαξα σε τελικές αποφάσεις ζωής. Η ζωγραφική μπήκε στο κέντρο πια, η ζωή μου ήταν μόνο σχέδιο και χρώμα. Και τότε ως δια μαγείας όλα (περίπου) διορθώθηκαν. Ο τελευταίος σύζυγος ήταν (ή έγινε) ο πιο ιδανικός που συνάντησα, η καθημερινότητα ενδιαφέρουσα και συγκινητική.
Κι ανέβηκα εύκολα τα σκαλιά του επαγγέλματος και της διασημότητας, έγινα προσωπικότητα (όπως λένε) μου έδωσαν άπειρους επαίνους και βραβεία, μέχρι που βαρέθηκα τις εκδηλώσεις αγάπης και τον κόσμο.

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ

Ο πρώτος σύζυγος , ο απαγωγέας, ακολούθησε ακόμα πιο επιτυχημένη καριέρα, στο κέντρο της πνευματικής ζωής της χώρας μας. Όμως η βάσκανη Μοίρα δεν συγχωρεί τις υπερβολές, τον κτύπησε κατάστηθα, τον έχασα οριστικά. Πρόλαβα να πλησιάσω, να κλείσω τα κουρασμένα του μάτια.

Μα δεν κατέρρευσα, ως επαγγελματίας που είχε πάντα απασχόληση, ζωγράφιζα με μανία. Κλείστηκα μέσα βέβαια, ο σύζυγός μου καταλάβαινε, δεν χρειαζόταν εκδηλώσεις και λόγια. Μα δεν ήταν τίποτε όπως πρώτα. Σαν να χε περάσει ένα τσουνάμι και είχε ισοπεδώσει τα πάντα, κι είχε πνίξει ιδέες κι αισθήματα.
Όσο σχεδίαζα τόσο έχανα τα θέματα μου, όσο χρωμάτιζα τόσο απομακρυνόταν κάθε ζωγραφική αρμονία…

Κατάλαβα ότι ήταν πολύ κουρασμένη, την αποχαιρέτησα εγκάρδια, θα συνεχίζαμε την επόμη εβδομάδα.

Η δεύτερη συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου του 19.. πάλι στο σπίτις της. Δεν ήταν καλόκεφη, με χίλια ζόρια άρχισε να μιλάει, ξετυλίγοντας πολύ αργά το κουβάρι των αναμνήσεών της. Απέφυγα κάθε ερώτηση ή σχόλιο. Βρήκε το νήμα που είχε κόψει και το έδεσε εύκολα συνεχίζοντας:

Είχα πεί για το κτύπημα που είχα δεχθεί, ο θάνατος του πρώτου ερωτικού συντρόφου και πιο αγαπημένου φίλου, ήταν ένα αποφασιστικό πλήγμα και αιμορραγούσα, κάθε μέρα ένοιωθα να να μειώνονται οι δυνάμεις μου και να εξατμίζεται η δημιουργική μου διάθεση.
Στράφηκα στο Θέατρο. Από καιρό με βομβάρδιζαν προτάσεις για έργα και σκηνογραφίες , κάποτε είχα συμετάσχει σε θεατρικά σχήματα και είχα με επιτυχία σχεδιάσει σκηνικά και ενδύματα. Μα όταν με απορρόφησε η ζωγραφικη, εγκατέλειψα κάθε επαγγελματική επαφή με τη σκηνή και τους θεατρίνους, όμως οι φιλίες δεν χάθηκαν. Στην πιεστική ώρα ο δραματικός λόγος, μου φαινόταν φάρμακο, πιάστηκα από την πιο καλή ευκαιρία, όπως έκρινα, από τα έργα που μου προτάθηκαν.

Στις πρόβες, στα παρασκήνια, μεσα στο πλήθος ων ανθρώπων ξεχνιόμουν, η πλαστή ζωή του θεάτρου, υποκαθιστούσε την πραγματική, νόμιζα ότι οι πληγές θα κλείσουν κάποτε. Το τέταρτο όμως έργο ήταν κρίσιμο. Ήθελα να δοκιμάσω κωμωδεία και έτυχε ένα μπεστ σέλερ του Άγγλου Μ. Φράιν (Μichael Frane) που ο ίδιος ο συγγραφέας διασκεύασε σε θεατρικό έργο. Ο τίτλος φόβιζε : “Πρόβα θανάτου”, ήταν όμως ένα πανέξυπνο παιγνίδι, με χιούμορ που ζεμάτιζε και διαλόγους που ξεξυπνούσαν τους κουρασμένους σαν και μένα. Μαύρη κωμωδία την χαρακτήριζαν, κριτικοί και θεατές, μα για μένα ήταν μια ανακούφιση, η σάτιρα και το δράμα ισοζύγιαζαν και αυτό με ηρεμούσε και μου έδινε κουράγιο.
Όταν όμως οι παραστάσεις ολοκληρώθηκαν (δεν έχασα καμιά) η κεντρικη ιδέα του Μ.Φράιν, δεν έλεγε να ξεκολλήσει από το μυαλό μου. Μπορεί κανείς να επιχειρεί δοκιμές θανάτου , αναρωτιόμουν. Να κάνει πρόβες, έως το τέλος.
Δεν άργησα να σχεδιάζω δοκιμές, με σκηνικά και κοστούμια και μοναδικη ηθοποιό και πρωταγωνίστρια εμένα φυσικά. Ειχα ανακαλύψει μεθόδους απλές και έπαιζα κι όλας (μονολογούσα) κάποτε κατέγραφα σε βίντεο, τις σκηνές. Δεν θέλω να σε κουράσω με τις κατάμαυρη δική μου κωμωδία, Προχωρόντας ήξερα, διαισθανόμουν την τελευταία δοκιμή-τη γενική πρόβα όμως λέγεται, μα δεν είχα κανένα αίσθημα λύπης φόβου ή ανακούφισης. Ϊσως χωρίς να το κατανοώ, από το δικό μου θέατρο περνούσα στη ζωή και την πραγματικότητα…

Σταμάτησε και κατάλαβα ότι τέλειωσε κι αυτή η συζήτηση, ήταν αποκαμωμένη, θα συνεχίζαμε άλλη φορά.

ΦΙΝΑΛΕ

Πέρασαν μήνες, δεν κατάφερα να την εντοπίσω, κλεισμένη και απομονωμένη δεν άφηνε ούτε χαραμάδα η πόρτα της. Στίς 18 Ιανουαρίου του 19.. στο δελτίο ειδήσεων των 9μμ μετεδόθη η είδηση του θανάτου της. Στην κηδεία της -Δημοσία δαπάνη- δεν την συνόδευσαν πολλοί, μίλησαν ομως αρκετοί κοινωνικοί παράγοντες και καλλιτέχνες.
Για μένα ήταν ένα πολύ λυπηρό γεγονός, με τιμούσε με τη φιλία της άπό δεκαετίες και ήτνα άνθρωπος με αιυαισθησία και ήθος. Μα ήθελα να μάθω (νοσηρή ίσως περιέργεια)την αιτία του χαμού της. Έψαξα τους ιατροδικαστές και τις εκθέσεις τους, που δεν ξεκαθάριζαν το ζήτημα. Αναζήτησα τον επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθην (της Ανατομίας) που ήταν φίλος μου, να μου εξηγήσει. Αφού μελέτησε διεξοδικά τις εκθεσεις και τα ευρύμτα, μου ειπε: ο θάνατος προήλθε από έλλειψη οξυγόνου -ο όρος που ανέφερε ήταν πολύπλοκος- μάλλον οφείλεται σε εθελούσιο κράτημα της αναπνοής. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μετά από πολύ μεγάλη προσπάθεια και αφού γίνουν πολλές δοκιμές, πρόβες δηλαδή – κατέληξε ο επιστήμων.

Δεν με εξέπληξε, είχα καταλάβει ότι ήταν αδύνατον να επιβιώσει μετά τον χαμό του μεγάλου της έρωτα. Ο Γιάννης Κ. δεν έφυγε ούτε στιγμή από το νου και την καρδιά της- ήταν πάντα ο πιο στενός φίλος , ο δικός της αποκλειστικά σύντροφος, ένα σημαντικό της κομμάτι – που δεν γινόταν να υπάρχει χωρίς αυτό.
Ο ρεαλισμός των νεανικών χρόνων θεωρούσε τον έρωτα, ως εκδήλωση (εκπλήρωση) σωματικής κυρίως ανάγκης, έτσι κι αλλιώς όχι ως το πρώτο θέμα της ζωής, αφού η επανάσταση κι αλλαγή της κινωνίας προείχαν για όλους μας. Στο φινάλε, όταν τα χρόνια (και οι φθορές) έχουν συσσωρευθεί απελπιστικά, όταν ο έρωτας μοιάζει να ναι στο περιθώριο, συλλογίζομαι ότι ίσως ακόμα μπορεί να καθορίζει τη ζωή – αν όχι τη δική μας κάποιων άλλων (προνομιούχων).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1.Για την αρπαγή των Σαβίνων, πρέπει να ανατρέξει κανείς στην Ρωμαϊκή ιστορία. Με δυο λόγια, ο Ρωμαιοι άρπαξαν τις γυναίκες των Σαβίνων, όταν ιδρύθηκε η Ρώμη και οι οι Σαβίνοι κήρυξαν τον πόλεμο για να τις ελευθερώσουν. Οταν αρχισαν οι μάχες, οι γυναίκες μπήκαν στη μέση, να συμφιλιλωσουν τους εχθρούς.
2. Michael Frane, Άγγλος ηθοποιός και συγγραφέας,γνωστά θετρικά έργα :”Οι απερισκεψίες του πρωινού”, “Το παιγνίδι της γνώσης και της σιωπής”, Δημοκρατία ή παράδοση” κλπ