Ο ΜΑΡΑΜΠΟΥ ΕΝ ΜΕΣΩ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ(προσχεδιο για επιστολή στον Δ.Καλοκύρη)

Η πανδημία και το κλείσιμο στο σπίτι, οδήγησαν σε παλιά διαβάσματα και μιαν ώρα στον Νίκο Καββαδία.

ΤΡΊΤΗ 10.3.2020

Μετρήσαμε τις αναρτήσεις στο μπλογκ μας( alkman.gr) ίσως είναι γύρω στις 30, διαβάσαμε τα βιβλία που είχαμε προμηθευτεί , ξεχωρίσαμε τον Τ. Ρομποτή και τον Δ.Καλοκύρη / ότι άλλο δεν ήταν ( για μας) σημαντικό.

Ο Πρώτος, στην εξαιρετική από κάθε άποψη εργασία του, για τον ποιητή της θάλασσας και του νόστου, ναυτικός και ποιητής κι  ο ίδιος, έδωσε στοιχεία πολύτιμα, για την κατανόηση  των στίχων του Μαραμπού, αλλά και του αριστουργηματικού πεζογραφήματος του «ΒΑΡΔΙΑ» .

Ο  δεύτερος ομότεχνος κι αυτός του Ν.Κ. αλλά και διακεκριμένος φιλόλογος, πρόσθεσε και αναλυτικά στοιχεία, που αφορούν στην τεχνική , της παραδοσιακής ποίησης, που ακολουθούσε ο Ν. Καββαδίας.

Αντλήσαμε απο το διαδίκτυο αποσπάσματα που μας ενδιαφέρουν, από το σχετικό βιβλίο του Καλοκύρη ( Χρυσόσκονη στα γένια του Μαγγελάνου)    και είδαμε να υιοθετείται η (επί)κριση του Α.Δικταίου , για τις ατέλειες των στίχων του Μαραμπού, είναι γεμάτοι  χασμωδιές, είχε γράψει ο ένας και συμφωνούσαν αμφότεροι.

Πρώτος ( προπολεμικά) είχε διατυπώσει  παρόμοια επίκριση ο συμπατριώτης μας ποιητής Αρης Δικταίος,» οι στιχοι του (Καββαδία)βρίθουν χασμωδιών»έγραψε.
Πολύ παλιά , είχαμε πολλή ( εξαντλητική) προσοχή εξετάσει το ΜΑΡΑΜΠΟΥ και δεν επιβεβαιώσαμε την εκτίμηση περί χασμωδιών.
Παράλληλα κοιτάξαμε μερικά έμετρα ποιήματα του Ηρακλειώτη λογοτέχνη, διαπιστώσαμε (ήταν φυσικό) κάποιες αστοχίες ( χασμωδίες).

ΤΕΤΑΡΤΗ 25.3.2020

Ενώ οι Τέχνες έχουν και λαϊκές εφαρμογές ( μορφές) από την ποίηση έως το …κέντημα  , οι επιστήμες δεν επιδέχονται λαϊκές εκδοχές ούτε εμπειρικές προσεγγίσεις. Η εκτίμηση της τεχνικής , εμπίπτει απολύτως στο χωρο της φιλολογικής επιστήμης, πρέπει λοιπόν να εξετασθεί αντικειμενικά από τους κατάλληλους μελετητές.
…
Έχοντας αυτό  το αγκάθι  στο νου μου, ήθελα να θέσω ερωτήματα σχετικά, στον πιο σημαντικό φιλόλογο που εχω γνωρίσει τον  Στέλιο Αλεξίου, που είχε συναντήσει στα 1974 τον ποιητή και εκτιμούσε( από τα νεανικά του χρόνια) τους στίχους του (Μπορείτε να δείτε : alkman.gr ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-ΑΛΕΞΙΟΥ 3.1.2010 και 10.12.16.11.2013).
Η ευκαιρία δόθηκε σε κάποια προσωπική επαφή, ο ευγενικός καθηγητής του 
Πανεπιστημίου  Κρήτης προθυμοποιήθηκε να εξετάσει τις συλλογές του Μαραμπού, να διαπιστώσει το βάσιμο ή μη των επικρίσεων- μα είδα ότι ήταν πολύ καταπονημένος  , άφησα για άλλη περίσταση το ζήτημα.(*)
…
Αν επανέρχομαι, είναι γιατί ο Σ. Αλεξίου υπήρξε δάσκαλος μου, πολλά χρόνια, στην παραδοσιακή έμμετρη ποίηση, πανεπιστημιακός καθηγητής, και απίστευτα ευρυμαθής και πολύγλωσσος όπως ο πατέρας του( Λευτέρης , φιλόλογος και ποιητής)  , έλεγε ότι ένας καθηγητής ( Μέσης Εκπαίδευσης)φιλόλογος  , δεν εχει διδαχθεί την μετρική της παραδοσιακής ποίησης και δεν μπορεί( ως εκ τούτου) να διαβάσει( απαγγείλει)σωστά σχετικούς στίχους.
Νομίζω ότι στο ογκώδες έργο του για τον  Εθνικό ποιητή  , ανέφερε ότι ο Δ.Σολωμός , επηρεασμένος από τις άδικες κριτικές για τις «χασμωδίες»στα ποιήματα του, κατάργησε τις συνιζήσεις και έβλαψε την τέχνη του.
Ακόμα χρόνια πολλά ψάχνω για βιβλία σχετικά, ελάχιστα βρήκα.

Η επανάληψη από τον ποιητή και φιλόλογο Δ. Καλοκύρη  της σοβαρής επίκρισης για την ποίηση του ναυτικού ποιητή   , ίσως θα πρέπει να θέτει το ζήτημα γενικότερα, να εξετασθούν με σαφήνεια και σκρίβεια ορισμοί και όρια.  Πότε η συνίζηση  προσφέρει στους στίχους πότε (και αν)αποτελεί χασμωδία. Δεν είναι πολύ εύκολες οι απαντήσεις, η επιστήμη της φιλολογίας θα πρέπει βοηθήσει.  Τι διαφέρει η γραμματική από την ποιητική συνίζηση ;
Ακόμα μια μελέτη για την νεοελληνική μετρική(τονική) είναι απόλυτα αναγκαία.
(Χρήσιμη και στους στιχουργούς που δεν γνωρίζουν,ή δεν μπορούν να καταλάβουν οι πιο πολλοί  , τι είναι συνίζηση- ας μην θεωρηθεί υπερβολή)

Κλεισμένος μέσα, ξανάπιασα τον ΠΟΙΗΤΉ , ΚΥΡΙΑΚΗ 29.4.2020 

«Η  χρυσόσκονη ήταν  στα γένια του Μαγγελανου»,(γραφει
ο Δ.Καλοκύρης)μα εγώ  την έβλεπα να λάμπει στον σκούφο του Μαραμπού- του ταπεινού ναύτη που τον ευλόγησε στα 60 του χρόνια η αληθινή Αγάπη – κι ο πιο συγκινητικός παθιασμένος κι  απερίγραπτος Έρωτας(ΔΕΊΤΕ alkman.gr 8.2.2010 FATA MORGKANA). 

Αργά τη νύχτα, κάποιες σκέψεις τριβέλιζαν..

Θα μείνουν περισσότεροι στίχοι από τον Καββαδία ή απο Σεφέρη ; Φαίνεται πολύ τραβηγμένο το ερώτημα, μα δεν είναι (ας φαίνεται)τελείως αυτονόητη η απάντηση.

ΤΡΙΤΗ 5.5.2020

Θα ανταποδώσει ο Μαραμπού στον εξαιρετικό ποιητή Κ. Εμμανουήλ τη χάρη(τον παρουσίασε πολύ θερμά 1933) θα τον  διασώσει, μαζί με τον στίχο του :»τιποτα μα τίποτα δεν μας σωζει…»(δείτε: alkman.gr 31.10.2018 ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ ΚΑΙΣΑΡ ΕΜΜΑΝΟΥΛ)

…

Ο Καββαδίας έγινε μόδα κάποτε, αρκετά χρόνια μετά το μεγάλο ταξίδι του, πολλοί νομίζουν πως θα ήταν ενθουσιασμένος αν ζούσε να …απολαύσει την μεγάλη , την τρομερή δημοσιότητα. Μάλλον πέφτουν έξω, ο πανέξυπνος επτανήσιος, απλώς θα το διασκέδαζε λίγο, με τους φίλους του, μα δεν θα του καιγόταν καρφί. Πόσο λίγο με ξέρουν θα συλλογιζόταν, θα κρυφογελούσε ντροπαλά – κι ο μουσικός που έλεγε πως τον έκανε διασημότητα, άραγε πόσο θα «υπάρχει» χωρίς τον Καββαδία , σκέφτομαι.

Ο ΜΑΡΑΜΠΟΥ είχε το κοκκαλάκι της νυχτερίδας, κάποια γριά κινέζα μάγισσα του το χάρισε (το άφησε) στην κούνια του στο Χαρμπίν. Τίποτα δεν μπορεί να εξηγήσει την είσοδο του και τα βήματά του στον δύσκολο δρόμο της πιο απαιτητικής τέχνης. Οι μεγάλοι συναδελφοί του (ΣΕΦΕΡΗΣ-ΕΛΥΤΗΣ -ΡΙΤΣΟΣ) διάσημοι και πολυβραβευμένοι, είχαν μεγάλες διαδρομές, σχέσεις και επαφές , που δεν μπορούσε να φανταστεί το ναυτάκι (μούτσος)(1) που στα 1933 (23 χρόνων) τύπωνε μια πλακέτα με λίγους στίχους.

Και δεν έκανε την αποκοτιά πολλές φορές, στα 1947 λίγα στιχάκια και μια διήγηση στα 1952.

Ομως αν και τον αντιμετώπισαν με τυπική ευγένεια και πιο πολύ με συγκατάβαση, δεν ένοιωθε άσχημα, ήξερε πως είχε τη σφραγίδα της δωρεάς και το μεγάλο πλεονέκτημα : τη γλώσσα και το ύφος που έχουν γνήσια λαϊκότητα, και εν τούτοις φτάνουν «στα πιο ψηλά πατώματα» του αισθήματος και του νουμας(3).

Μετά τον Ερωτόκριτο, ο Μαραμπού φτάνει στην καρδιά και το μυαλό όλων των νεοελλήνων και αυτός είναι ανεξάρτητος και εκτός εποχής, ένας ναυτικός κι ένας άνθρωπος του κόσμου.

Δεν είναι πεισιθανάτιος, ούτε μοναχικός και ανέραστος(;)αντιθέτως, κοινωνικότατος, κοσμαγάπητος , ερωτικός και βέβαια πάντα
κοσμοπολίτης ο ποιητής.

(Η Πανδημία όμως συνεχίζεται…)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Το κείμενο είναι προσπάθεια(προσχέδιο) για μια επιστολή στον Δ. Καλοκύρη

(*)=Η συνάντηση έγινε σε εστιατόριο της οδού Δημοκρατίας τον Οκτώβριο του 2013, ο Στ.Αλεξίου άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο λίγες μέρες μετά ,στις 12.11.2013.

(2)=»Μούτσος σ΄ένα φορτηγό έκανα όλες τις δουλειές σένα καράβι»από το βιβλίο του Μ.Γελασάκη: ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Ο ΑΡΜΕΝΙΣΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ σελ.354

(3)=Έτσι θα έλεγε ο Γεράσιμος Παγουλάτος, ναυτικός που ήξερε απέξω όλα τα ποιήματα του Καββαδία (1967)