ΣΕΦΕΡΗΣ – ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (Η ΑΘΛΙΑ ΕΠΙΘΕΣΗ)

.

Εκδόθηκαν πριν από λίγους μήνες οι τελευταίοι τόμοι, από τα ημερολόγια του Γ.Σεφέρη, αυτή τη φορά μας εξέπληξαν.______________

Στις καταγραφές, που δεν στερούνται σημασίας και δεν κινούν το ενδιαφέρον του μεγάλου κοινού, υπάρχουν ορισμένες που ενοχλούν, γιατί διατυπώνονται κριτικές και εκτιμήσεις σημαντικών ανθρώπων (αρνητικές για Ν. Βαλαωρίτη, πολιτικούς κ.α.)ποτέ όμως κάτι πολύ έντονο, πάντα στο πλαίσιο μιας λογικής αντίδρασης ενός πνευματικού ανθρώπου, του μεγέθους του νομπελίστα ποιητή.

 Η καταγραφή όμως στις 21.3.1965, που αφορά στον Καζαντζάκη, ξεπερνά όλα τα όρια, είναι η πιο άδικη και άθλια που δέχτηκε ποτέ ο κρητικός λογοτέχνης , ιδού τμήματα:

«Χτες είδαμε το Ζορμπά, το φιλμ του Κακογιάννη – Καζαντζάκη. Με δηλητήριασε όλη νύχτα και σήμερα πρωί. … για την ανυπόφορη αναισθησία αυτού του ανθρώπου, του Καζ., που νομίζει πως είναι ευαίσθητος, που νομίζει πως είναι ερευνητής της αλήθειας για να μην πω φιλόσοφος. 

……Ψεύτικη γλώσσα, ψεύτικες πόζες, απομιμήσεις αισθημάτων μου φαίνεται είναι ο Καζαντζάκης. Και δε βρέθηκε άνθρωπος να τον κρίνει, τόσα χρόνια που αλωνίζει ανάμεσό μας…”

Γιατί άραγε ο Σεφέρης επιτέθηκε με τόση σφοδρότητα και πάθος εναντίον του γνωστής ευγένειας και καλοσύνης συναδέλφου του ;

“-Ας τους Ελληνάδες να λένε , θα σχολίαζε ο συγγραφέας του ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ” υπάρχει για όλους μας ο δίκαιος και αλάνθαστος κριτής ο ΧΡΟΝΟΣ…”

Η επίθεση ανοίκεια και αχαρακτήριστη, ξύπνησε αραχνιασμένες μνήμες…

Στο φαιό μέτωπο των αντικαζαντζακικών, των συντηρητικών των “προοδευτικών” και των» θρησκευόμενων», πρόσθεσε ο Σεφέρης την λαμπερή πένα του – δεν κατάφερε να πλήξει τον ποιητή της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ μα να αμαυρώσει το ίδιο το δικό του πρόσωπό .

Μεγάλοι άνθρωποι μεγάλα λάθη, λέει ο λαός, ο Λέων Τολστόι, θεωρούσε …κακογράφο τον Σαίξπηρ .

Όμως χωρίς να χρειάζεται ψυχανάλυση, θα πρέπει να θυμηθούμε πως ο Καζαντζάκης ανδρώθηκε μέσα στις πολυαίμακτες Επαναστάσεις και και τους νικηφόρους Βαλκανικούς αγώνες κι ο Σεφέρης μέσα στην πτώση και την ήττα  τα αίματα τις πυρκαγιές και την πιο μεγάλη καταστροφή μας ,της Σμύρνης και της Μικρασίας .

…

Είναι φυσικά διαφορετικοί, ο συγγραφέας του μέλλοντος κι ο μεγάλος ποιητής της ήττας – κι οι δυο σημαντικοί και χρήσιμοι , για την ανίχνευση των καιρών που θα΄ρθουν.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:ΑΠΗΧΗΣΗ του Καζαντζάκη:

Ο José Saramago, Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1998, δήλωσε: «Ο Καζαντζάκης έπρεπε να πάρει το βραβείο Νόμπελ. Αλλά δεν θέλησαν να του το δώσουν, παρόλο που του άξιζε» (αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα, 18 Οκτωβρίου 1998).

Ο Κινέζος νεοελληνιστής και μεταφραστής Ρουί Χονγκ Λίου, δήλωσε: «Ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας είναι ο Νίκος Καζαντζάκης. Εκτός από το περιεχόμενο και τις ιδέες των έργων του, που έλκουν τους Κινέζους αναγνώστες, αυτό που τον έκανε δημοφιλέστερο στην Κίνα είναι και ότι ως άνθρωπος της θεωρίας και της πράξης ταξίδεψε στην Κίνα δύο φορές στη ζωή του ως φίλος του κινεζικού λαού» (αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 30 Αυγούστου 2008).

Ο Κινέζος νεοελληνιστής και μεταφραστής Ρουί Χονγκ Λίου, δήλωσε: «Ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας είναι ο Νίκος Καζαντζάκης. Εκτός από το περιεχόμενο και τις ιδέες των έργων του, που έλκουν τους Κινέζους αναγνώστες, αυτό που τον έκανε δημοφιλέστερο στην Κίνα είναι και ότι ως άνθρωπος της θεωρίας και της πράξης ταξίδεψε στην Κίνα δύο φορές στη ζωή του ως φίλος του κινεζικού λαού» (αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 30 Αυγούστου 2008).

Η βρετανική εφημερίδα Guardian δημοσίευσε πρόσφατα κατάλογο 1000 μυθιστορημάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας που πρέπει όλοι να διαβάσουν. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και δύο νεοελληνικά μυθιστορήματα, «Ζ» του Βασίλη Βασιλικού και Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη (αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 6 Μαρτίου 2009).

• Ο Δημήτρης Νανόπουλος, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, απαντώντας στην ερώτηση, η μαγική στιγμή, «το θείο δώρο», που άλλαξε τη δική σας ζωή ποιό ήταν, δήλωσε: Στα δεκαεφτά μου διάβασα τον «Μύθο του Σισύφου» του Albert Camus. Εκεί λύθηκαν όλες οι μεταφυσικές απορίες μου… Επίσης να πω ότι στον Camus με οδήγησε η «Ασκητική» του Καζαντζάκη. Αυτοί οι δύο ήταν τα «θεία δώρα» για μένα. Αποσπάσματα από την «Ασκητική» διάβασα στο λόγο που εκφώνησα στην Ακαδημία Αθηνών την ημέρα της ορκωμοσίας μου (αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα, 16 Μαΐου 2010).

• Η Ναντίν Γκόρντιμερ, νοτιοαφρικανή συγγραφέας, βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, δήλωσε:Στον λόγο που εκφωνήσατε στη Σουηδική Ακαδημία μετά τη Βράβευσή σας με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ρωτήθηκε, χρησιμοποιήσατε μια φράση του Καζαντζάκη.

Η φράση του Καζαντζάκη ήταν: “Πρέπει να πάρουμε μια απόφαση που να μας εναρμονίζει με τους τρομερούς ρυθμούς των καιρών μας”. Τι θέλατε να τονίσετε με αυτήν.

“Εκείνο που έλεγε ο Καζαντζάκης είναι πως δεν μπορούμε να υποκρινόμαστε ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά απ’ό,τι όντως είναι. Πρέπει να αποδεχόμαστε τις συνθήκες που επικρατούν αλλά όχι και το ότι δεν μπορούν να αλλάξουν. Και ότι κάποιος πρέπει να παίρνει θέση άμεσα. Νομίζω ότι ο Καζαντζάκης θα σας βοηθούσε να αντιμετωπίσετε τα προβλήματα της χώρας σας σήμερα. Και μια και μιλάμε για Έλληνες, επιτρέψτε μου να πω ότι ένας από τους πιο καλούς μου φίλους είναι ο Γιώργος Μπίζος. Είναι το δώρο που μας κάνατε από την Ελλάδα. Πολύ σημαντικός άνθρωπος. Αποτέλεσε με πολλούς τρόπους έναν γκουρού για μένα, ενώ πολιτικά έχουμε ακριβώς την ίδια θέση αντίστασης στο Απαρτχάιντ. Μου έδειχνε πάντοτε το πολύ μεγάλο ενδιαφέρον του σε όσα ρίσκα αναλάμβανα, χωρίς ποτέ να με αποθαρρύνει,…

(στοιχεία από τους Φίλους Ν.Καζαντζάκη, διαδίκτυο)