ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΗΣ ΟΡΘΗΣ ΓΡΑΦΗΣ: ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ Δ.Ν.ΜΑΡΩΝΙΤΗ

Κυριακή με λιακάδα και δυνατούς νοτιάδες, πολυσέλιδη εφημερίδα με τον πρωινό καφέ…Δεν χρειάζονται πολλά για να βελτιωθεί η διάθεση, που πιέζεται από πολλά και όχι αδιάφορα. Η αναγγελία στην πρώτη σελίδα του ΒΗΜΑΤΟΣ κειμένου του Μαρωνίτη(για το βιβλίο του για την ορθή γραφή), εξαφάνισε κάθε άλλο θέμα και εξαπόστειλε την πολιτική ειδησεογραφία στο καλάθι των αχρήστων. Υπάρχουν αρκετοί, υπερήλικες σήμερα, που δεν έχουν σε καμιά υπόληψη το λεγόμενο «Συγκρότημα»(1), ενθυμούνται εποχές παρωχημένες και την επάρατη Δεξιά και την Ένωση Κέντρου, ο Κόσμος γι αυτούς ειναι ακίνητος, η Σοβιετικη Ένωση διαθέτει ακόμα τεράστια δύναμη, ο «Ψυχρός Πόλεμος» δεν έχει τελειώσει. Και πολλοί νέοι, που έχουν πολιτικές ιδέες «ριζοσπαστικές» ο τύπος (ο μη κομματικός) είναι Μ.Μ.Ε. της αστικής τάξης, που μοναδικό σκοπό έχουν την πιο επαίσχυντη προπαγάνδα, για την διαιώνιση του διεφθαρμένου καθεστώτος. Όμως υπάρχουν και κάθε ηλικίας ανθρωποι, που ζουν εργάζονται και προβληματίζονται, αγωνιούν για το μέλλον και θέλουν να εκφράζονται δηλαδή κυρίως να μιλούν και να γράφουν σωστά. Είναι τόσο λίγοι και τόσο πολλοί αυτοί. Δεν φωνάζουν , δεν αντιδικούν, δεν νοιάζονται για το τι πιστεύει ο καθένας, δεν θέλουν να επιβληθούν μα και δεν υποχωρούν στις πιέσεις κανενός. Είναι ο σύγρονος κόσμος, της επιστήμης και των τεχνών, της βιοπάλης και της μελέτης , του αγώνα για την επιβίωση, του μόχθου και της επιμονής, της υπομονής και της έρευνας. Των σύγχρονων μέσων της τεχνολογίας, των πληροφοριών, της επανάστασης που έχει τεχνολογικά χατρακτηριστικά και πρέπει να βρει και το ανθρώπινο πρόσωπό της.

2013-02-03 10.34.22 — Η μικρή Ν. πήγε «σχολείο» 18 μηνων, παρατηρεί εικόνες και γράμματα, πριν μάθει ανάγνωση και γραφή…

Η γλώσσα, είναι μέσα στο πλαίσιο της συγχρονης αναζήτησης των νέων , έχει ήχους και γράμματα – χρειαζεται την επιστήμη και την τέχνη. Έχει ανάγκη τον φιλόλογο και τον γλωσσολόγο αλλα και τον καλλιτέχνη που θα τη σχεδιάσει, τον ζωγράφο και τον σχεδιαστή γραμμάτων. Τον εικονογράφο και τον καλλιγράφο, τίποτα δεν είναι αυθαίρετο και τίποτα δεν γίνεται χωρίς κόπο, μόχθο πολύ και ταλέντο.(2)

Θα κόψουμε (αντιγράψουμε) από το επεξηγηματικό κείμενο του εκλεκτού δασκάλου, σημεία μεγάλου ενδιαφέροντος. Για την ενημέρωση των αναγνωστών που δεν διάβασαν σήμερα το ΒΗΜΑ.

2013-02-03 12.36.11 — Δίπλα στους υπολογιστές, το «Εγχειρίδιο», το πολύτιμο λεξικάκι του Θ.Βοσταντζόγλου, Η Γραμματική του σχολείου, ένα μικρό αγγλοελληνικό.

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ(*)

(από άρθρο του Δ.Μαρωνίτη3/2/2013 ΒΗΜΑ)

(…)

Θα θυμήσω μόνο ότι η αρχική εκπόνηση του ορθογραφικού αυτού οδηγού συνέπεσε με τα δύσκολα χρόνια ´της δικτατορίας και πραγματοποιήθηκε κατά το πλείστον από συγγραφείς που η χούντα κακόγλωσση εξ ορισμού,τους κατέστησε αυθαίρετα άμισθους και ανεπάγγελτους,όταν δεν τους είχε ήδη συλλάβει και βασανίσει.(3)

(…)

Δεν είμαι γλωσσολόγος αλλά φιλόλογος,ιδιότητες που σαφώς συγγενεύουν αλλά μπορεί και να αντιμάχονται η μια την άλλη.

Στον βαθμό που ο φιλόλογος είναι συναισθηματικά ακυρίως δεμένος με τον λόγο,ενώ ο γλωσσολόγος παραμένει ερευνητικά και ερμηνευτικά απροσηλωμένος στα δομικά στοιχεία της γλώσσας.

(…)

Συμπέρασμα:κανόνες σταθεροί Ορθοφωνίας και ορθογραφίας δεν υπάρχουν,χωρίς τούτο να σημαίνει ότι η γραφή θα πρέπει να ανέχεται ένα καθεστώς ορθογραφικής αναρχίας.Κανόνες ευλύγιστοι υπάρχουν,που δεν πρέπει να λειτουργούν με απόλυτο και δογματικά τρόπο.

(…)

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ:

Τόσο ο προφορικός όσο και ο γραμμμένος λόγος σκοπεύουν κυρίως στην αμοιβάια επικοινωνία (άμεση ή έμμεση),ευνοώντας τον διάλογο,ο οπόιος δυσχεραίνεται όταν μεσολαβούν φωνητικά και ορθογραφικά λάθη,μειώνοντας,εκτός των άλλων,και την ηδονική φύση της γλώσσας.(4)

(…)

2013-02-03 16.20.13 — Αλφαβητάριο του Δημοτικού, των πρώτων δύσκολων μεταπολεμικών χρόνων. Η άθλια πολιτική κατάσταση δεν εμπόδισε τότε, την έκδοση καλών σχολικών βιβλίων

(*)=Ανάρτηση αφιερωμένη στην κ. Πηνελόπη Στράτη

(1)= Ονομαζόταν έτσι ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

(2)= Σκέψεις από την παρακολούθηση της εργασίας του Σ.Ζ.(σχεδιαστή γραμμάτων και γραμματοσειρών)

(3)=Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ο Δ.Μαρωνίτης, . Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, συλλαμβάνεται και βασανίζεται στο ΕΑΤ – ΕΣΑ.

(4)=Εξαιρετικής σημασίας συμπέρασμα, ο <φιλόλογος είναι στενά δεμένος συναισθηματικά με τον λόγο> και βέβαια έχει λογοτεχνική ευαισθησία -θα μείνει σαν επιγραμμα χαραγμένο στη γραμματική ( και τη συνείδηση) των νεοελλήνων.

Scan — Η σχεδίαση γραμμάτων (άγνωστη τέχνη στην Ελλάδα)δεν είναι εύκολη όσο φανταζόμαστε//η απλούστευση με τους ΗΥ δεν έγινε, αντιθέτως, σχεδιάζονται πολύ ενδιαφέρουσες γραμματοσειρές.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

Η σχεδίαση γταμμάτων είναι ένα από τα αντικείμενα των εφαρμοσμένων τεχνών, είναι η μικρότερης κλίμακας αρχιτεκτονική που συνδέεται με την σήμανση (κτιρίων, πόλεων κλπ). Στην εποχή μας, μετά τον μοντερνισμό και τα επακόλουθά του (σε όλες τις τέχνες) η απλούστευση των τυπογραφικών στοιχείων και η γενικότερη τάση «λαϊκότερης» γραφής, κατάργησε την καλλιγραφία και οδήγησε εύκολες αλλά όχι πάντα ευανάγνωστες χαράξεις.

Η υπολογιστές και η τεχνολογική επανάσταση, κλείνουν τον κύκλο της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, αλλα μετά τα πρώτα βήματα με τα απωθητικά ηλεκτρονικά γράμματα (με τις μικρές ευθείες γραμμές ή τις τελείες), επιστέφουν στις πολύ προσεγμένες συνθέσεις γραμμάτων (και σειρών). Η γραφή ξαναβρίσκεται στις απαρχές της τυπογραφίας, τις αρμονικές και περίτεχνες σχεδιάσεις και την «χρυσή τομή». Ο κόσμος, δεν καταργεί τις εθνικές γλώσσες, η παγκοσμιοποίηση μπορεί να βρεί για κάθε λαό, τα σχέδια της ειδικής γραφής του – από την Κίνα έως την Αραβία.

Είναι ίσως το θαύμα της τεχνολογίας, που δίνει φανταστικές εικόνες και απίθανες εφαρμογές, αλλά και γράμματα και σειρές μεγάλης ομορφιάς. Η γραφή παρά την τεχνολογία αλλάζει μα δεν καταστρέφεται, ενώ η αριθμητική χάνεται από τα μηχανάκια, ο λόγος δεν «στομώνει» – είναι μαχαίρι καθημερινής χρήσεως – για τον «άρτον τον επιούσιον».

( Παράδειγμα , τα κινητά λεγόμενα τηλέφωνα: η γραφή επιστρέφει με τα μηνύματα – και η ανάγκη ορθογραφίας)